Wcześniejsza spłata kredytu – czy warto?
Kredyt gotówkowy czy hipoteczny, a nawet pozabankowa pożyczka, są zawsze obciążeniem dla budżetu domowego oraz psychiki dłużnika. Nikt nie lubi żyć z długiem, zwłaszcza jeśli jest on spory i zaciągnięty na 20 czy 30 lat, jak w przypadku kredytu hipotecznego. Czasem nie ma wyjścia, a czasem pojawia się możliwość wcześniejszej spłaty kredytu – spadek, wygrana na loterii, sprzedaż innej nieruchomości, zaoszczędzone latami środki umożliwiają spłacenie części lub całości zobowiązania. Pytanie tylko czy raty można spłacić szybciej i czy warto to zrobić? Jak szybko spłacić kredyt nie ponosząc dodatkowych kosztów?
Możliwość wcześniejszego spłacenia kredytu hipotecznego lub gotówkowego
Przede wszystkim rozwiążemy dylemat, który ma wielu dłużników – czy można szybciej spłacić kredyt? Tak, istnieje prawnie taka możliwość i dotyczy to zarówno wcześniejszego spłacenia kredytu hipotecznego, jak i konsumenckiego oraz zwykłej pożyczki. Możliwość spłaty kredytu jest, ale nie zawsze darmowa. Kredytobiorca może nałożyć prowizję od wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego lub hipotecznego czy dodatkowe warunki spłaty. Dlatego konieczne jest dokładne zapoznanie się z umową kredytową oraz tabelą opłat i prowizji przed podjęciem decyzji o spłacie.
Czy wcześniejsza spłata kredytu się opłaca?
Odrębną kwestią jest ewentualna opłacalność lub nie wcześniejszej spłaty kredytu. Wydaje się, że to rozwiązanie nader korzystne i rzeczywiście ma wiele zalet. Jednak z finansowego punktu widzenia wcześniejsza spłata części czy całości kredytu nie musi oznaczać niższych kosztów. W przypadku wcześniejszej nadpłaty części kredytu dojdzie do zmniejszenia raty albo skrócenia okresu kredytowania. Mniejsza rata to niższe odsetki, a krótszy okres kredytowania także zmniejszy koszty.
Jeśli jednak miałaby zostać doliczona prowizja za wcześniejszą spłatę to trzeba sprawdzić, czy nie przewyższa ona uzyskanych oszczędności z tytułu zmniejszenia rat, skrócenia okresu czy całkowitej spłaty należności.
Zwłaszcza jeśli zostało niewiele czasu do końca okresu kredytowania, a prowizja jest dosyć wysoka, okazać się, że może, że operacja nie będzie opłacalna. Zawsze trzeba poprosić pracownika banku lub firmy pożyczkowej o kalkulację i przedstawienie nowego harmonogramu spłat oraz wyliczenie, ile wyniesie zwrot kosztów, a ile prowizja.
Dodatkowo, jeśli przy udzieleniu kredytu, zapłaciliśmy np. prowizję lub ubezpieczenie, to te koszty również podlegają częściowemu zwrotowi. Ubezpieczenie – za niewykorzystany okres. Prowizja, jeśli była kredytowana (tj. Jej koszt został dodany do kwoty kredytu gotówkowego) - proporcjonalnie do skrócenia czasu trwania kredytu. Jeśli bank nie zwrócił nam tych kosztów automatycznie, najlepiej napisać reklamację, powołując się na rekomendację UOKiK i Rzecznika Finansowego. Stanowisko to oparte zostało o interpretację art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim w brzmieniu:
Art. 49. 1.W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.
Wcześniejsza spłata kredytu hipotecznego
Specyficznym rodzajem kredytu jest kredyt hipoteczny i dlatego też spłata kredytu hipotecznego przed czasem nie jest prostą procedurą i wiąże się niejednokrotnie z dodatkowymi wymogami i opłatami. Kredyt hipoteczny zazwyczaj jest zaciągany na 30 lat. Wiele banków oferuje możliwość wcześniejszej darmowej spłaty części lub całość kredytu, jednak po upływie określonego czasu.
Czy opłaca się spłacić wcześniej kredyt hipoteczny? Zależy od prowizji. Zgodnie z przepisami ustawy (art. 40) dla kredytów hipotecznych o zmiennej stopie procentowej, udzielonych po wejściu w życie nowych przepisów (lipiec 2017) prowizja za przedterminową spłatę może być nakładana jedynie w czasie 3 lat od daty rozpoczęcia spłaty kredytu. Zatem później bank musi zapewnić możliwość spłaty kredytu bez opłat. Prowizja za wcześniejszą spłatę może wynosić maksymalnie 3% wartości dotychczasowej spłaconej kwoty, ale nie może być wyższa niż suma kwoty odsetek naliczonych od spłacenia kwoty w okresie roku od momentu faktycznej spłaty. Ta sama ustawa reguluje również obowiązek proporcjonalnego zwrotu innych kosztów, np. prowizji za udzielenie kredytu.
Kredyt hipoteczny nie jest tani w obsłudze, ponieważ w przypadku rat tzw. równych, czyli annuitetowych, kwota odsetek naliczana jest od woty pozostałego do splaty kapitału. W pierwszych latach spłacamy zatem głównie odsetki.
Skrócenie okresu kredytowania czy zmniejszenie raty?
Przy wyborze sposobu nadpłaty dokunujemy wyboru między zmniejszeniem raty a skróceniem okresu kredytowania.
Zmiejszenie raty: W tym przypadku okres kredytowania pozostaje bez zmian,a ponieważ kwota pozostałego do spłaty kapitalu zmniejszyła się, to maleją również odsetki, a w konsekwencji wysokość raty. Korzyścią dla klienta jest niższa miesięczna rata i odciążenie budżetu domowego.
Skrócenie okresu kredytowania: w tym przypadku wysokość raty pozostaje bez zmian, natomiast skróceniu ulega okres kredytowania.Ponieważ krócej spłacamy odsetki, to całkowita kwota do zapłaty jest wyraźnie niższa niż w przypadku zmniejszenia rat.
W zależności od banku wcześniejsze spłacenie kredytu hipotecznego może wymagać złożenia stosownego wniosku, a nawet podpisania aneksu do umowy. W wielu bankach, klient samodzielnie może wybrać, czy chce nadpłacić kredyt i wybrać skrócenie okresu kredytu lub zmniejszenie rat, a całość operacji można przeprowadzić z poziomu konta internetowego. W innych dokonanie nadpłaty musi zostać poprzedzone stosowną informacją, dokonane w placówce banku, a po każdej nadpłacie sporządzany jest aneks do umowy. Część banków limituje również bezprowizyjną nadpłatę np. do wysokości 10% udzielonego kredytu w skali roku.
Czy warto spłacać wcześniej kredyt hipoteczny?
Z pewnością warto rozważyć spłatę kredytu wcześniej, bo zmniejszenie rat pozwoli na odciążenie budżetu domowego, a także poprawi kondycję psychiczną związaną z wieloletnim spłacaniem dużej raty. Skrócenie okresu kredytowania z kolei da szansę na szybszą spłatę kredytu i uwolnienie się od zobowiązania, co pozwoli w późniejszym terminie na wyczyszczenie historii kredytowej i umożliwi poprawę zdolności kredytowej i zaciągnięcie nowego zobowiązania w razie potrzeby. Należy także pamiętać, że całkowita spłata kredytu hipotecznego doprowadza do wykreślenia banku z hipoteki nieruchomości i w rezultacie może ona służyć jako zabezpieczanie innych zobowiązań albo zostać sprzedana z zyskiem.
Szybsza spłata kredytu gotówkowego
Jeśli chodzi o wcześniejszą spłatę kredytu gotówkowego, procedura jest prostsza. Okres spłaty takiego kredytu wynosi najczęściej maksymalnie 10 lat, więc nadpłacając go, można uwolnić się od zobowiązania już po kilku latach. W umowie kredytu gotówkowego także może być zawarta adnotacja o prowizji za spłatę kredytu przed terminem, choć nie musi. Wedle przepisów prawa naliczenie prowizji jest dozwolone w momencie, gdy spłata kredytu przypada na okres stałego jego oprocentowania, a kwota spłacanego w okresie kolejnego roku kredytu będzie wyższa niż trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.
Sama kwota prowizji nie może być wyższa niż 1% spłaconej części kredytu w przypadku, gdy okres między datą faktycznej spłaty kredytu a ustalonym terminem spłaty przekracza 12 miesięcy. W sytuacjach, gdy ten okres jest krótszy, to prowizja wynosić może maksymalnie 0,5% spłacanej kwoty. Dodatkowo prowizja nie może być wyższa niż wysokość odsetek pozostałych do spłacenia w terminie między faktyczną spłatą kredytu a terminem spłaty umowy, a także wyższy niż bezpośrednie koszty kredytodawcy związane z tą spłatą. Jak widać wymogów jest wiele – najlepiej po prostu sprawdzić w umowie, czy jest zapis prowizji za wcześniejszą spłatę oraz ile ona wynosi.
Dla kredytów w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym i umów kredytowych, w których spłata nastąpiła zgodnie z umową ubezpieczenia zakupionego jako zabezpieczenie spłaty kredytu, kredytodawca nie ma możliwości naliczenia prowizji za wcześniejszą spłatę zobowiązania. Takie same warunki dotyczą wcześniejszej spłaty pożyczki.
Wcześniejsza spłata kredytu a zwrot odsetek
Wiadomo już, jak ma się kwestia prowizji, ale jak wygląda sprawa wcześniejszej spłaty kredytu a zwrotu odsetek? Jeśli doszło do skrócenia okresu obwiązywania umowy poprzez całkowitą spłatę kredytu, to oczywiście bank ma obowiązek obniżyć naliczone koszty oraz oddać te, które zostały już poniesione przed spłatą. Tak wynika z cytowanego już artykułu 49 ustawy o kredycie konsumenckim, który mówi, że całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o koszty dotyczące okresu, o który skrócony czas obwiązywania umowy kredytowej, nawet jeśli zostały one poniesione przed spłatą. Koszty, o których mowa, to odsetki, opłaty, prowizje, podatki oraz marże, nie są zaliczane do nich koszty opłat notarialnych.ż
Co wybrać? Jeśli szuka się odpowiedzi na problem jak szybciej spłacić kredyt, to oczywiście należy nadpłacić kredyt oraz wybrać opcję skrócenia okresu kredytowania przy zachowaniu tej samej wysokości rat. Jeśli jednak aktualna wysokość rat jest zbyt dużym obciążeniem dla budżetu co miesiąc, a istnieje możliwość jednorazowej spłaty części zobowiązania, to trzeba nadpłacić kredyt i zmniejszyć raty pozostawiając ten sam okres kredytowania. Z punktu widzenia ekonomicznego, bardziej opłacalne jest szybsze spłacenie kredytu, bo im mniej rat, tym mniej odsetek.
