Zdolność kredytowa – co daje i co to takiego?

Zdolność kredytowa to jedno z kluczowych pojęć w procesie uzyskiwania kredytu lub pożyczki. Konsumenci z pewnością spotkali się z tym terminem – podobnie jak z wiarygodnością kredytową – jednak nie każdy dokładnie zdaje sobie sprawę, jak owa tajemnicza zdolność jest wyliczana. Czemu niektóre banki odmawiają klientom kredytu?

Zdolność kredytowa: co to jest?

Zdolność kredytów to po prostu możliwość spłaty potencjalnego zadłużenia – kredytu lub pożyczki – wraz z odsetkami i opłatami. Poprzez ocenę zdolności pożyczkodawca szacuje czy jest szansa na to, że pożyczkobiorca będzie regularnie spłacał zobowiązanie. Nikt, a już szczególnie banki, nie chce pożyczać środków osobom, które nie dadzą rady spłacać ich regularnie. Aby zminimalizować ryzyko niespłacenia kredytu, banki sprawdzają zdolność oraz wiarygodność kredytową klienta.

Jeśli analiza zdolności wykaże, że klient ma taką sytuację finansową, która nie daje możliwości spłacania nowego zobowiązania – budżet domowy po prostu tego nie wytrzyma i klient pewnie popadnie w długi – to nie podejmie decyzji o przyznaniu kredytu. Jednakże zdolność kredytowa nie tylko wpływa na to, czy klient w ogóle dostanie pozytywną decyzję kredytową, ale też na to, w jakiej wysokości będzie przyznany kredyt. Im lepsza zdolność kredytowa, tym większa szansa na kredyty o wysokiej kwocie. Warto mieć na uwadze, że nie w każdym banku wyliczona zdolność kredytowa będzie taka sama – wręcz przeciwnie, każda instytucja ma swoje procedury obliczania zdolności kredytowej i wyniki mogą być naprawdę rozbieżne. Jeden bank da kredyt bez problemu, inny nie przyzna finansowania lub podejmie decyzję o przyznaniu kredytu w mniejszej kwocie niż wnioskowana

.

Do czego potrzebna jest zdolność kredytowa?

Zdolność kredytowa jest potrzebna do tego, by uzyskać np.:

• Kredyt gotówkowy
• Kredyt inwestycyjny
• Kredyt studencki
• Kredyt hipoteczny (bez zdolności kredytowej nawet z zabezpieczeniem w postaci mieszkania, bank tak dużego i długoletniego kredytu nie przyzna)
• Kredyt samochodowy
• Kredy firmowy
• Leasing
• Pożyczka
• Zakupy ratalne
• Karta kredytowa
• Limit na koncie
• Kredyt odnawialny na koncie osobistym.
•  

Wyliczanie zdolności kredytowej przez banki

Obliczenie zdolności kredytowej przez banki wcale nie jest prostym procesem. Istnieje szereg czynników, które te instytucje finansowe biorą pod uwagę, by dokonać rzetelnej analizy budżetu klienta i jego możliwości do podjęcia się spłaty nowego zobowiązania.

Bank dzieli analizę zdolności kredytowej na dwa etapy: ilościową oraz jakościową. Analiza ilościowa obejmuje sprawdzenie:

• Dochodów klienta. Banki wykorzystują w tym celu złożone przez klienta oświadczenia o dochodach albo opierają się na deklaracjach podatkowych za ostatnie kilka lat. Ważna jest tu oczywiście wysokość zarobków – im wyższe, tym lepiej. Jednakże nie tylko zarobki się liczą, a ale także ich źródło. Powinno być stabilne, najlepiej z tytułu stosunku pracy. Banki nieprzychylnie patrzą na umowy cywilnoprawne. W niektórych bankach osoby zatrudnione na taki rodzaj umowy mogą starać się o kredyt, ale muszą uzyskiwać dochód z nich od minimum roku i mieć zawartą umowę na co najmniej trzy miesiące do przodu.
• Kosztów utrzymania w wymiarze miesięcznym. Bank sprawdza, ile klient wydaje miesięcznie na utrzymanie, zatem na czynsz, opłaty za media etc. Istotnym kryterium jest w tym przypadku kwota przypadająca na jedną osobę w gospodarstwie domowym – według banków istnieje tzw. minimum socjalne, które musi zostać dla każdej osoby w domu po odjęciu od przychodów wszystkich kosztów.
• Aktualny stan zadłużenia. Analizowane są obecnie spłacane kredyty, obciążenie z tytułu posiadanych kart kredytowych, limitów na koncie, a także alimentów czy poręczonych kredytów. Banki nieprzychylnie podchodzą do dużej liczby kart kredytowych, dlatego nie należy przesadzać z ich wyrabianiem lub na czas starania się o kredyt w ogóle zrezygnować z karty kredytowej.

Podsumowując – w części ilościowej bank patrzy na liczby. Sprawdza przychody i koszty klienta oraz obciążające go miesięcznie kwoty zobowiązań i ocenia, czy zostaje ponad minimum socjalne jeszcze jakaś nadwyżka, z której można będzie spłacać nowy kredyt lub pożyczkę.

Same liczby to nie wszystko, bo istotny jest także kontekst. Samotna osoba zarabiająca 3 tys. złotych na rękę na umowie o pracę z własnym mieszkaniem będzie w lepszej sytuacji niż rodzic trójki małoletnich dzieci wynajmujący lokum i zarabiający taką samą kwotę na umowie zlecenie. W analizie jakościowej sprawdzane są:

• Wiek klienta, jego stan cywilny, liczba osób na jego utrzymaniu, wyksztalcenie, status majątkowy oraz mieszkaniowy, wykonywany zawód, staż pracy, zajmowane stanowisko.
• Historia kredytowa, czyli dotychczasowe spłacane kredyty i pożyczki.

Podczas oceny zdolności kredytowej bank wspiera się raportem z BIK, w którym zawarte są dane o spłacanych aktualnie kredytach i pożyczkach oraz historia kredytowa wraz z ewentualnymi incydentami nieterminowego spłacania przeszłych kredytów. Przydatne są również informacje zbierane w Biurach Informacji Gospodarczej, w których poza opóźnieniami w płatnościach gromadzone są również pozytywne informacje gospodarcze. Pozytywna informacja gospodarcza służy jako swego rodzaju rękojmia uczciwości i referencje. Więcej na temat informacji gospodarczych możesz przeczytać w artykule na stronie BIG ERIF.

Poza powyższymi czynnikami dotyczącymi klienta, jego sytuacji życiowej, finansowej i majątkowej, zdolność kredytowa zależy także od tego, o jaki kredyt się wnioskuje zatem wpływają na nią elementy takie jak:

• Rodzaj kredytu. Zdolność będzie inaczej wyliczana dla kredytów celowych i gotówkowych, a inaczej dla hipotecznych, które wymagają bardzo rzetelnej analizy klienta, gdyż są zobowiązaniami na spore kwoty, na długie lata i obciążają bank dużym ryzykiem. Z drugiej strony, kredyt hipoteczny ma zabezpieczenie w postaci mieszkania, zatem wymaga mniejszej zdolności kredytowej niż niczym niezabezpieczony kredyt gotówkowy na bardzo wysokie sumy.
• Wysokość kredytu – im wyższa, tym lepsza musi być zdolność.
• Okres kredytowania – dłuższy czas to mniejsza rata, zatem zdolność może być niższa.
• Dodatkowe zabezpieczenie – w postaci poręczenia weksla czy nieruchomości. Pozwalają one na mniej rygorystyczne sprawdzanie zdolności, bo bank ma w razie czego zabezpieczenie.

W praktyce banki podczas oceny zdolności kredytowej polegają po pierwsze na analizie indywidualnej wszystkich wymienionych powyżej wniosków, która jest przeprowadzana przez analityka bankowego, a po drugie na zautomatyzowanym systemie scoringowym, który ocenia prawdopodobieństwo zaprzestania spłaty kredytu określając je procentowo.

Zdolność kredytowa: kredyt hipoteczny

Specyficznym rodzajem kredytu jest kredyt hipoteczny: zdolność kredytowa jest w jego przypadku trochę inaczej wyliczana. Banki sprawdzają przy kredycie mieszkaniowym zdolność kredytowa poprzez analizę: wysokości dochodów i posiadanego majątku własnego w postaci nieruchomości i ruchomości, formę zatrudnienia lub rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, czas zatrudnienia lub okres funkcjonowania działalności gospodarczej, pozostałe kredyty i zobowiązania, w tym kredyty hipoteczne, alimenty, limity kredytowe i karty kredytowe, miesięczne wydatki na utrzymanie konsumenta oraz ewentualnie jego rodziny, liczbę osób w gospodarstwie domowym. Wszystkie te parametry są sprawdzane dla obojga partnerów, jeśli o kredyt hipoteczny ubiega się para.

Obliczanie zdolności kredytowej na własny użytek

Czy trzeba starać się o kredyt, by dowiedzieć się, czy zdolność kredytowa jest wystarczająca dla wzięcia nowego zobowiązania? Oczywiście, że nie – można samemu wcześniej spróbować oszacować własną zdolność kredytową, by wiedzieć, czy ma się szanse na uzyskanie kredytu lub pożyczki. Dzięki temu można zaoszczędzić czas na proces wnioskowania kredytu czy pożyczki, który jest poza zasięgiem konsumenta. Zdolność kredytową oblicz, korzystając ze specjalnych analizatorów online, np. na stronie BIK, banków lub innych podobnych narzędzi do wyliczania zdolności kredytowej. Kalkulator zdolności kredytowej daje oczywiście wyniki przybliżone. Trochę bardziej dokładne będą wyliczenia z symulacją zdolności kredytowej przez bank. Wiele banków oferuje możliwość wyliczenia zdolności kredytowej przed złożeniem wniosku, bez żadnych konsekwencji.

Zanim zdecydujesz się na kredyt, sprawdź swoją zdolność kredytową i ewentualnie spróbuj ją poprawić: znajdź dodatkowe źródło dochodów, zmniejsz koszty, zrezygnuj z kart kredytowych, spłać dotychczasowe kredyty.

Jeśli na Twojej drodze do uzyskania zdolności kredytowej stoją zobowiązania, które obsługuje KRUK S.A., skontaktuj się z naszym doradcą lub zarejestruj się na e-kruk.pl i samodzielnie zarządzaj swoim zadłużeniem.