Jak działa komornik, czyli na czym polega postępowanie komornicze?

Czeka cię egzekucja długów przez komornika? W takim razie dobrze jest wiedzieć, jak działa komornik. Poznaj postępowanie komornicze krok po kroku i dowiedz się, jak do niego nie dopuścić.

Co dla dłużnika oznacza postępowanie komornicze?

Wszczęcie egzekucji komorniczej następuje, jeśli wierzyciel zwróci się o pomoc w odzyskaniu niespłaconego długu do odpowiedniego organu. Musi złożyć do sądu pozew przeciwko dłużnikowi, a następnie w przypadku uwzględniania powództwa uzyskać tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, który staje się tytułem wykonawczym. Za taki tytuł może zostać uznane:

Tytuły wykonawcze cywilne - tytuły egzekucyjne zaopatrzone przez sąd w klauzulę wykonalności.
Tytuły wykonawcze w postępowaniu egzekucyjnym w administracji - wystawiane w toku postępowania egzekucyjnego w administracji.
Tytuły wykonawcze wystawiane przez sądy karne.
Tytuły wykonawcze wystawiane przez organy, rozstrzygające sprawy w postępowaniu karnym skarbowym.

Gdy wierzyciel posiada tytuł wykonawczy, składa go wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji do komornika. Urzędnik rozpoczyna postępowanie, które ma na celu odzyskanie należności. Informowane są o tym pisemnie obie strony postępowania, czyli wierzyciel i dłużnik.

Komornik w pierwszej kolejności sprawdza, czy i jakie zarobki oraz oszczędności posiada osoba zadłużona. W przypadku osób pracujących na umowę o pracę może zająć 50% pensji (ale musi pozostawić na koncie wysokość minimalnego wynagrodzenia). Warto wskazać, że w przypadku dłużników alimentacyjnych Komornik może zająć 60% wynagrodzenia miesięcznego (do dyspozycji dłużnika powinna pozostać równowartość 40% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku). Osoby pracujące na umowę zlecenie są w gorszej sytuacji - komornik może zająć im 100%. Komornik może jednak odstąpić od zajęcia 100% wynagrodzenia i pozostawić dłużnikowi kwotę wolną od potrąceń, tak jak w przypadku osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę. W tym celu dłużnik powinien wykazać komornikowi, że otrzymywane wynagrodzenie ma charakter powtarzający się (nie jest to praca dorywcza) oraz jest jedynym źródłem jego dochodu. Komornik może zweryfikować te informacje, np. poprzez ustalenie w ZUS, czy umowa zlecenia stanowi jedyne źródło dochodu tego dłużnika.. Jak komornik szuka pracodawcy? Składa zapytanie do ZUS, a zakład ma obowiązek udzielić mu informacji na temat wysokości dochodów oraz miejsca zatrudnienia dłużnika. Jeśli zajęta pensja i/lub oszczędności nie wystarczą do pokrycia długu, komornik może zająć ruchomości i nieruchomości należące do dłużnika. To oznacza, że po licytacji można je stracić bezpowrotnie.

Egzekucja długów przez komornika to ostatni etap odzyskiwania należności przez wierzyciela. Stosowana jest, gdy zawiodą metody polubowne, takie jak próby kontaktu czy wezwania do zapłaty.

Rodzaje egzekucji w postępowaniu komorniczym

Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje egzekucji:

egzekucja świadczeń pieniężnych (zajęcie pensji dłużnika),
egzekucja świadczeń niepieniężnych (zajęcie i licytacja ruchomości),
egzekucja z nieruchomości (zajęcie i licytacja).

Z punktu widzenia komornika egzekucja świadczeń pieniężnych jest najprostsza. Instytucje, do których urzędnik składa zapytanie na temat środków posiadanych przez dłużnika, mają obowiązek udzielić kompletnej informacji na ten temat. Zajęcie komornicze na koncie oznacza, że pracodawca będzie przelewał dłużnikowi tylko część pensji, ponieważ jej określona wysokość musi trafić do komornika. Z kont oszczędnościowych mogą zostać zabrane przechowywane tam środki.

Dłuższym procesem jest egzekucja świadczeń niepieniężnych. Ponieważ wiąże się ze sprawdzeniem majątku przez komornika osobiście oraz z licytacją, może zająć nawet kilkanaście miesięcy. W tym czasie dłużnik może aktywnie działać na rzecz spłaty długu. Jeśli mu się to uda, będzie miał możliwość przerwania biegu egzekucji i odzyskania swoich rzeczy. Liczy się jednak czas - powinien to zrobić, zanim ruchomości i nieruchomości oficjalnie i zgodnie z prawem trafią do nowych właścicieli.

Jak przebiega egzekucja świadczeń pieniężnych?

Jak działa komornik podczas egzekucji świadczeń pieniężnych? Najpierw sprawdza, jakie konta należą do dłużnika, a następnie zajmuje znajdujące się na nich środki w określonej wysokości. Tak jak pisaliśmy powyżej, urzędnik do miesiąc może zabrać do 50% twojej pensji w przypadku umowy o pracę, ale jednocześnie musi pozostawić ci na koncie kwotę minimalnego wynagrodzenia. Jeśli pracujesz na umowę zlecenie, komornik może zająć wszystkie środki, za wyjątkami opisanymi wyżej w artykule. Z kolei jeśli utrzymujesz się z renty lub emerytury, to kwota wolna od potrąceń wynosi 75% minimalnej emerytury. W przypadku dłużnika alimentacyjnego urzędnik nie może zabrać więcej niż 60% pensji. “Bezpieczne” środki, czyli te, do których komornik nie ma prawa, to pieniądze pochodzące ze świadczeń rodzinnych (500 plus, alimenty, zasiłek opiekuńczy itp.).

Warto pamiętać, że do wyżej opisanego sposobu ściągania świadczeń ma prawo tylko komornik. Takich działań nie może podjąć firma windykacyjna. Windykator posiada za to szereg innych metod, które często doprowadzają do skutecznego ściągnięcia długu jeszcze przed zgłoszeniem sprawy do komornika Np. wezwanie do zapłaty.

Zdarza się, że niektórzy dłużnicy w celu uniknięcia egzekucji świadczeń pieniężnych przez komornika podejmują pracę “na czarno”. Oficjalnie nie posiadają żadnego dochodu, ale w praktyce mają środki, które mogłoby posłużyć do spłaty należności (np. na raty). Jednak pieniądze z niezidentyfikowanych źródeł na pewno wzbudzą podejrzenia i wierzyciela, i urzędnika. W związku z tym komornik może cały czas prowadzić prace zmierzające do ściągnięcia długu. Ruchomości i nieruchomości kupione za zarobione na czarno pieniądze będą podlegać zajęciu. W przypadku uznania bezskuteczności egzekucji wierzyciel ma prawo do jej ponownego wszczęcia - gdy posiada uzasadnione przypuszczenie, że istnieje realna możliwość spełnienia roszczeń, a dług nie przedawnił się i dłużnik nie ogłosił upadłości konsumenckiej.

Jak przebiega egzekucja świadczeń niepieniężnych?

Urzędnik po zajęciu środków na kontach osoby zadłużonej może przejść do kolejnego etapu, czyli egzekucji z ruchomości i nieruchomości, jeśli wyegzekwowane środki nie pokryły całości zadłużenia. Postępowanie komornicze krok po kroku podczas egzekucji świadczeń niepieniężnych wygląda następująco:

Pisemne poinformowanie dłużnika o wszczęciu postępowania.
Wezwanie do wykazania majątku.
Wizyta w domu dłużnika w celu zajęcia ruchomości.
Wycena przedmiotów.
Publiczna licytacja komorniczna zajętego majątku.
Zaspokojenie roszczeń wierzycieli ze środków, które zostały uzyskane podczas sprzedaży ruchomości.

Urzędnik nie ma prawa zająć przedmiotów służących do codziennego funkcjonowania. Dla takich rzeczy zalicza się m.in. odkurzacz czy lodówka. Może być to też komputer - jeśli służy do pracy lub do spełniania potrzeb życia codziennego. Komornik nie może zająć rzeczy, które nie należą do dłużnika, nawet jeśli znajdują się w jego mieszkaniu. Konieczne będzie udowodnienie, że dany przedmiot należy do innego domownika. Warto pamiętać, że urzędnik ma prawo wejść do każdej nieruchomości, w której mieszka zadłużony. Dotyczy to także mieszkań wynajmowanych. Po więcej informacji odsyłamy do artykułu, który opisuje jak wygląda wizyta komornika i co warto wiedzieć na ten temat.

Komornik może też zająć nieruchomości należące do osoby zadłużonej. Najpierw oszacuje jej wartość, a potem wyznaczy termin licytacji. Nie może on przypadać wcześniej niż dwa tygodnie po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania oraz też przed uprawomocnieniem się wyroku, na podstawie którego wszczęto egzekucję. Żeby doszło do licytacji, wystarczy obecność jednego licytanta. Najniższa suma za nieruchomość trzy czwarte sumy oszacowania przez komornika. Wygrywa ta osoba, która zaoferuje najwyższą cenę. Po zlicytowaniu mieszkania czy domu dłużnik otrzyma nakaz zwolnienia nieruchomości w określonym terminie.

Czy da się przerwać postępowanie komornicze?

Istnieje taka możliwość. Postępowanie komornicze zostanie zakończone, jeśli:

spłacisz dług w całości,

Postępowanie komornicze zostanie umorzone, jeśli

dojdziesz do porozumienia z komornikiem i ustalisz harmonogram spłaty rat,
okaże się, że nie ma z czego ściągnąć długu (nie posiadasz żadnego majątku),
ogłosisz upadłość konsumencką.

Warto pamiętać, że umorzenie długu na wniosek komornika (z powodu niewypłacalności dłużnika) nie sprawia, że należność przestaje istnieć. Wierzyciel może ponownie złożyć wniosek o wszczęcie egzekucji. Może to zrobić wielokrotnie. Każde takie działanie przerwie bieg przedawnienia - lepiej jednak nie liczyć na przedawnienie długu. Należy pamiętać, że można wszcząć ponownie postepowanie komornicze jeśli dług nie uległ przedawnieniu lub nie ogłoszono upadłości konsumenckiej.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej to ostateczne wyjście. Powoduje umorzenie całości lub części długów, jednak wiąże się to także z zajęciem środków na kontach oraz majątku. W czasie postępowania upadłościowego nie można też dowolnie dysponować swoimi rzeczami, które zostały włączone do masy upadłościowej.