Weksel - co to za dokument

Czy dziś stosuje się jeszcze weksle? Okazuje się, że tak! Ich forma jest ściśle określona w prawie, a brak wymaganych informacji może skutkować unieważnieniem dokumentu. Czym jest weksel, jakie są jego rodzaje i zastosowanie?

Weksel - co to tak właściwie jest?

Weksel to przede wszystkim papier wartościowy. Posiada on formę, którą określa prawo wekslowe. Obowiązuje ono od 1936 roku. Jednak historia weksla jest o wiele dłuższa, a jego początki sięgają drugiej połowy XVIII wieku.

W minionych latach ten rodzaj zabezpieczenia pożyczki lub kredytu cieszył się większa popularnością. Dziś został wyparty na rzecz innych rozwiązań. Mimo to nadal korzystają z niego m.in. przedsiębiorcy.

W dużym skrócie weksel jest zabezpieczeniem, które może występować np. jako polecenie zapłaty. Może przybierać także inne formy. Przeważnie sporządza się je na piśmie i opatruje podpisem. Nadrzędną rolą weksla jest zapewnienie terminowej spłaty danego zobowiązania.

Do czego służą weksle i co powinny zawierać

Jak już zostało wspomniane, weksel pełni rolę zabezpieczającą. Mówi się, że może być także środkiem płatniczym. Gdy nabywamy dany produkt bądź usługę, możemy sięgnąć po weksel. Pozwala on na dokonanie odroczonej płatności. Weksel zaopatrzony jest w informację o dacie płatności. Weksle umożliwiają też przeniesienie obowiązku płatności na inne osoby.

Jeśli zawieramy tzw. weksel trasowany - to jeden z dwóch rodzajów weksli - powinniśmy zwrócić uwagę na konieczność zamieszczenia w nim odpowiednich elementów. Wymaga tego prawo wekslowe z 1936 roku. Jakie to elementy? Przede wszystkim należy umieścić na dokumencie słowo weksel oraz nadmienić o bezwarunkowej konieczności zapłaty wskazanej sumy pieniędzy.

Na wekslu powinno widnieć imię i nazwisko trasata - osoby, która zobowiązana została do uiszczenia płatności. Weksel powinien określać miejsce oraz termin płatności. Na wekslu należy wskazać również imię i nazwisko wierzyciela. Dokument wekslowy powinien zostać opatrzony datą i miejscem zawarcia umowy, jak również podpisem jego wystawcy.

Rodzaje weksli

Prawo wekslowe wskazuje na dwa rodzaje weksli. Mowa tutaj o wekslu własnym i wekslu trasowanym. Weksel własny to papier wartościowy, w którym wystawca zobowiązuje się do bezwarunkowego zapłacenia remitentowi wskazanej sumy pieniędzy. Zobowiązuje się zrobić to w określonym czasie i miejscu. Ten weksel znany jest także jako weksel - sola.

Weksel trasowany nazywany jest także wekslem trata. Pojawiają się tutaj 3 osoby - trasat, trasant oraz remitent. Trasant to wystawca weksla. Kieruje on do trasata polecenie bezwarunkowego zapłacenia określonej sumy pieniężnej wskazanej na wekslu osobie - jest to remitent. W dokumencie oznacza się miejsce i czas przekazania środków. Trasat przyjmuje na siebie odpowiedzialność wynikającą z treści weksla. Staje się on ważny w chwili, gdy trasat złoży na nim podpis.  

Istnieje jeszcze jeden rodzaj weksla - weksel in blanco. Zgodnie z prawem z 1936 roku weksel powinien posiadać wskazane wyżej elementy. Weksel in blanco nie będzie spełniał tego warunku. Istotą weksla in blanco jest brak tzw. sumy wekslowej określonej w piśmie w chwili jego wystawienia. Jest to działanie celowe. Umowa między stronami powinna dokładnie określać, w jakiej sytuacji weksel in blanco zostanie uzupełniony i o jakie wartości. W tym przypadku istnieje ryzyko, że jedna ze stron wypełni weksel niezgodnie z przyjętym porozumieniem. Gdy na wekslu in blanco zostanie zapisana suma pieniędzy, wówczas stanie się on wekslem zwykłym, o ile pojawi się na nim podpis przynajmniej jednego z dłużników.

Kiedy weksel wygasa? Kiedy staje się nieważny?

Weksel może zostać unieważniony w momencie, gdy zabraknie na nim któregoś z elementów wymaganego przez prawo wekslowe. Może tak się stać w sytuacji, gdy pominiemy jakąś informację w sposób niezamierzony. Podstawą do unieważnienia weksla jest także podejrzenie sfałszowania podpisu przez którąś ze stron.

Chociaż w uzasadnionych przypadkach (np. w przypadku zagubienia weksla) można skorzystać z sądowego umorzenia weksla, to najlepszym sposobem na jego wygaszenie jest całkowita spłata przewidzianej w dokumencie należności. W tej sytuacji weksel powinien wrócić do wystawcy, w przeciwnym razie zobowiązanie finansowe nie zostanie rozwiązane.