Przelicznik walut – co trzeba wiedzieć?

Waluty są obecne w naszym codziennym życiu: odkąd bez przeszkód i tanio można podróżować po Unii Europejskiej, a także wiele osób decyduje się na dalsze wojaże po świecie, konieczność wymiany waluty krajowej na obcą zdarza się nader często. Co trzeba wiedzieć o przeliczniku walut? Co wpływa na kursy walut? Jak wygląda kwestia opłat za granicą za zakupy za pomocą kart? A także – czy warto dokonać przewalutowania kredytu z franka na złotówki?

Czym są kursy walut? Jak rozumieć przelicznik walutowy?

Kurs walut to przelicznik jednej waluty na inną. Jednostka każdej waluty jest nośnikiem danej wartości i środkiem pieniężnym. Można ją wymienić na ekwiwalent wyrażony w obcej walucie po tzw. kursie walut, czyli stosunkiem wzajemnym cen obu walut. Waluty notowane są parami – międzynarodowy rynek walut zna 181 par walutowych.

Kurs walut jest zmienny, bo jak to na rynku bywa – pojawia się podaż i popyt. Ktoś chce kupić walutę, ktoś inny sprzedać i tak kształtuje się cena wymiany. Im wyższy popyt na daną walutę, tym wyższa jej cena – następuje zjawisko tzw. aprecjacji waluty. Wahania kursów walut na rynku międzynarodowym FOREX wpływają na ceny walut w bankach czy kantorach.

Warto wiedzieć, że występują dla każdej pary walutowej dwa kursy walut – sprzedaży oraz kupna. Jeden określa kwotę, za które kantor czy bank skupuje daną walutę, a drugi – kwotę sprzedaży. Kurs sprzedaży jest w kantorze albo banku zawsze wyższy niż kurs kupna, bo ta różnica, zwana marżą albo spreadem, generuje zyski dla pośrednika wymiany walut. Waluty można wymienić także online.

Co wpływa na kursy walut?

Kursy walut wahają się dzięki zmiennej zależności między popytem a podażą, ale to tzw. czynniki bezpośrednie. Pośrednio coś musi wpływać na decyzję o zakupie lub sprzedaży walut przez inwestorów i w efekcie o podaży, popycie i zmianie kursu walut. Do najważniejszych czynników wpływających na kursy walut pośrednio należą:

• Inflacja lub deflacja, które wpływają na rozwój gospodarczy kraju i tym samym wzrost lub spadek tempa wzrostu PKB, co przekłada się na słabszą walutę.
• Wysokość stóp procentowych ustalona przez bank centralny. Wyższe stopy powodują wzrost rentowności obligacji skarbowych, co skłania inwestorów do lokowania kapitału w danym kraju. Pojawia się wyższy popyt i cena waluty wzrasta. Niskie stopy procentowe, czy wręcz ujemne jak obecnie w strefie euro i Japonii, powodują, że waluta słabnie. Jest bowiem więcej pieniądza na rynku – także, jeśli dochodzi do skupu obligacji w ramach łagodnej polityki monetarnej – i wyższa podaż osłabia jego wartość.
• Prognozy co do przyszłości. Eksperci na bieżąco oceniają sytuację ekonomiczną w danym kraju i na świecie i prognozują wzrosty lub spadki kursu walut. Te przewidywania odbijają się na kursie walut.
• Bilans handlowy danego kraju, czyli różnica między eksportem a importem. Nadwyżka bilansu przekłada się na większy popyt na waluty i podmioty zagraniczne z chęcią kupują dobra w takim kraju. Dlatego dochodzi do jej aprecjacji.

Ogólna sytuacja geopolityczna i ekonomiczna na świecie. W czasach kryzysu inwestorzy zwracają się do tzw. bezpiecznych przystani, czyli np. złota, franków szwajcarskich. Te aktywa uznawane są za dobry przechowalnik wartości, bo ich ceny są stabilne. W czasach zawirowań w polityce czy handlu światowym – te stabilne waluty rosną w wartości.

Kalkulator walutowy

Konwerter walutowy czy kalkulator walutowy to narzędzie internetowe pozwalające na przeliczenie wybranych walut na podstawie aktualnego, średniego kursu walut ogłaszanego codziennie w dni robocze w południe przez Narodowy Bank Polski. Można przeliczać waluty na podstawie kursu archiwalnego. Kiedy przyda się kalkulator? Przykładowo, w biznesie, gdy:

• zajdzie potrzeba konieczności ustalenia wartości faktury, która została wystawiona w obcej walucie, aby móc ustalić wysokość podatku VAT czy dochodowego,
• na potrzeby przeliczenia wartości faktury wystawionej dla zagranicznego kontrahenta,
• aby przeliczyć różnice kursowe dla transakcji międzynarodowych.

Właściwym kursem dla powyższych czynności jest wedle zasady średni kurs NBP ogłoszony na ostatni dzień roboczy poprzedzający wystawienie faktury lub zawarcie międzynarodowej transakcji.

Osoby prywatne mogą korzystać z konwertera walutowego, by sprawdzić np. ile potrzebują kupić obcej waluty na zagraniczny wyjazd.

Płatności za granicą kartą: prowizje i opłaty

Jak wygląda kwestia płatności za granicą za pomocą kart debetowej lub kredytowej? Do niedawna wiele osób decydowało się na zakup waluty w kraju przed wyjazdem zagranicznym, jednakże coraz większa popularność płatności kartą, w tym zbliżeniowo, spowodowała, że konsumenci szukają opcji płatności kartą także za granicą. To wygodniejsze niż noszenie ze sobą gotówki.

Gdy dokonuje się płatności za granicą kartą wydaną do konta w polskich złotówkach, to kwota zostanie przewalutowana na zagraniczną walutę, i tak:

• karty VISA przewalutują złotówki na euro i ewentualnie dalej na inną obcą walutę,
• karty Mastercard przewalutują złotówki na dolary amerykańskie, a później – jeśli jest potrzeba – na inną obcą walutę.

Przeliczenie następuje po kursie walut z dnia rozliczenia transakcji, który jest codziennie w dni robocze publikowany na stronie internetowej operatorów kart Visa i Mastercard. Do transakcji przeliczenia waluty trzeba dodać prowizję banku pobieraną za operację. Opłaty za przewalutowanie wahają się od 0% do 5,9% zależnie od banku. Zatem czasem płacąc kartą złotówkową za granicą, sporo można dołożyć.

Aby uniknąć opłat, należy założyć konto walutowe i wyrobić do niego kartę walutową – w euro, frankach, dolarach czy kilku albo nawet kilkunastu różnych walutach. Używając takiej karty w kraju, którego waluta jest główną dla konta, unika się dodatkowych opłat za przewalutowanie. Operacja jest księgowana i rozliczana tak samo, jak płatność kartą złotówkową w Polsce.

Konto walutowe: jakie wybrać?

Obecnie większość polskich banków oferuje konta walutowe. Na co zwracać uwagę przy wyborze konta walutowego? Przede wszystkim na:

• przeznaczenie rachunku walutowego – czy do płatności online w obcych walutach, czy jedynie podczas podróży? To decyduje o tym, jakie funkcje będą potrzebne.
• Koszty prowadzenia konta walutowego, opłaty za kartę, przelewy, wypłaty i wpłaty w bankomatach.
• Zakres usług – czy również serwisy brokerskie, ubezpieczenie, lokata etc.
• Obsługiwane waluty – konto tylko dla jednej waluty czy dla kilku/kilkunastu?

Kredyty hipoteczne w obcych walutach

Kredyt hipoteczny walutowy to kredyt mieszkaniowy zaciągnięty i spłacany w innej walucie niż krajowa waluta rezydenta danego państwa. Jeszcze kilkanaście lat temu był to bardzo popularny produkt w Polsce – zwłaszcza kredyt we frankach szwajcarskich, który charakteryzował się niższym oprocentowaniem niż kredyt w złotówkach. W 2015 roku Szwajcarski Bank Narodowy podjął jednak decyzję o uwolnieniu kursu franka, co spowodowało, że przeliczane z franka raty poszybowały w górę. Tysiące osób zostało zmuszonych do spłacania o wiele wyższych rat. Naczelna zasada ekonomiczna jest taka, że kredyt najlepiej jest brać w walucie, w której się zarabia. Po kryzysie frankowym Komisja Nadzoru Finansowego wprowadziła tę regułę prawnie w Polsce i obecnie żaden bank nie oferuje kredytu we frankach czy innych walutach osobom zarabiających w złotówkach. Można wziąć kredyt walutowy jedynie, jeśli uzyskuje się dochody w obcej walucie.

Przewalutowanie kredytów we frankach

Jakie jest rozwiązanie dla frankowiczów? Przewalutowanie kredytu we frankach? Niestety, jeśli chodzi o kredyt we frankach, przewalutowanie nie jest opłacalne. Przewalutowania dokonuje się bowiem po aktualnym kursie, a nie kursie z dnia zaciągnięcia kredytu. Taki proces powoduje zmianę waluty opłacanych rat w całym okresie kredytowym. Ma to sens tylko, gdy w takiej sytuacji maleje kwota raty. Niestety, frank jest drogi i przewalutowanie będzie oznaczać wzrost raty.

Można jednak spróbować dochodzić swoich racji w na drodze sądowej. Sprawą frankowiczów zajmował się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który w wyroku z 3 października 2019 roku orzekł, że polskie sądy mogą anulować umowę kredytową, jeśli zawarte w niej zostały nieuczciwe czy niedozwolone klauzule. Takim abuzywnym zapisem jest np. klauzula indeksacyjna z opracowaną samodzielnie przez bank tabelą kursu franka. Wyrok TSUE otwiera frankowiczom furtkę do składania pozwów i ubiegania się o unieważnienie lub przewalutowanie kredytu we frankach, ale po korzystnym dla nich kursie. Miał on służyć jedynie jako pewna wskazówka dla polskich sądów, jak postępować w tego typu sprawach. Po pierwszych orzecznictwach wiadomo już, że sądy stają po stronie kredytobiorców i na pytanie o kredyt we frankach: czy przewalutować na złotówki, udzielają twierdzącej odpowiedzi. Wybierana jest właśnie ta opcja, nie zaś całkowite unieważnienie kredytu.

Tuaj przeczytasz więcej o zmniejszeniu negatywnych skutków kredytu frankowego.

Znajomość mechanizmu działania kursu walut przydaje się bardzo – pozwala skutecznie planować wymienianie waluty przed wyjazdami, przeliczać korzystnie faktury od zagranicznych kontrahentów, wybrać właściwe konto walutowe, a także unikać produktów finansowych o wysokim ryzyku walutowym.