Inwestowanie na giełdzie – 5 najważniejszych zasad dla początkujących

Masz trochę wolnych środków i rozważasz inwestycję? Nie wystarczy na mieszkanie, ale pomyślałeś o giełdzie? Dobry trop, bo tam rzeczywiście da się zarobić. Trzeba jednak wiedzieć, jak inwestować i poświęcić trochę czasu na obmyślenie strategii. Czym są akcie i obligacje? Kiedy warto zacząć działać, a kiedy lepiej poczekać i zdobyć więcej informacji na temat całego mechanizmu? Sprawdź!

Czym są obligacje?

Nie można zacząć inwestować na giełdzie bez zapoznania się z najważniejszymi pojęciami dla tego środowiska. Najlepiej zacząć od obligacji.

To nic innego jak papiery wartościowe, które można kupić. Najprościej proces można porównać do zaciągania kredytu (choć to oczywiście duże uproszczenie, które ma na celu jedynie uświadomienie mniej więcej, z czym ma się do czynienia). I tak, kupujący określany jest mianem emitenta, który zaciąga dług, a obligatariuszem nazywa się właściciela kupowanych obligacji.

Przy zakupie ustalane są m.in. takie aspekty jak termin wykupu (czyli moment, w którym następuje wykup wybranych obligacje, a więc spłacenie długu), wartość nominalna (to zwracana wartość) oraz oprocentowanie (czyli wysokość odsetek od zaciągniętego „kredytu”).

Obligacje można podzielić na kilka grup, w zależności od przyjmowanego kryterium. Najistotniejsze są podziały ze względu na:

• emitenta: skarbowe emitowane przez Skarb Państwa, korporacyjne – oferta jest przeprowadzona przez przedsiębiorstwa lub inne podmioty prawne (inaczej to obligacje niepubliczne), oraz municypalne emitowane przez samorządy,
• walutę: np. obligacje w euro, złotówkach etc.,
• ryzyko inwestycyjne: z ratingiem AAA, AA czy wolne od ryzyka,
• oprocentowanie: stałe, zmienne, zerokuponowe.

Inwestowanie w obligacje       

Przed skutecznym inwestowaniem w obligacje trzeba zapoznać się z kilkoma istotnymi parametrami. Do najważniejszych należą:

• wartość nominalna – kwota zaciągniętego zobowiązania przez emitenta;
• cena emisyjna – cena, po której obligacja jest sprzedawana na rynku pierwotnym; -
• cena rynkowa obligacji – wartość w procentach wyrażająca cześć wartości nominalnej, to cena sprzedaży i kupna obligacji na rynku wtórnym (nie uwzględnia odsetek, a więc nie jest ceną faktyczną);
• cena wykupu obligacji – cena, po której emitent odkupuje obligacje w terminie ich zapadalności celem umorzenia, jest zazwyczaj równa wartości nominalnej;
• odsetki – kwoty należne posiadaczom obligacji, wypłacane w różnych okresach, rocznych, półrocznych, kwartalnych etc.;
• oprocentowanie – stałe (oprocentowanie nie zmienia się przez cały czas do wykupu) lub zmienne (jego wysokość zmienia się w okresach płatności odsetek; zależy od ustalonego wcześniej wskaźnika – może nim być np. stopa rentowności bonów skarbowych).

Cena nominalna ustalana emitent, a cena rynkowa to wynik gry podaży i popytu na rynku. Notowania obligacji są prezentowane jako ich procentowa wartość nominalna. Kluczową kwestią jest ustalenie, jaka cena zakupu zapewni osiągnięcie zwrotu stopu w danym okresie, jakiej się oczekuje. Aby oszacować stopę zwrotu, trzeba kierować się m.in. rynkowymi stopami procentowymi oraz uwzględnić ryzyko inwestycyjne.

Jak mają się rynkowe stopy procentowe do ceny rynkowej obligacji? Zależność wygląda następująco:

• wzrost stóp procentowanych powoduje spadek cen papierów wartościowych, gdyż w takiej sytuacji inwestorzy będą wybierać lokaty bankowe, które są bezpieczniejsze i spadnie popyt na obligacje, a co za tym idzie – ich cena.
• spadek stóp procentowych powoduje napływ kapitału na rynek, a zatem wzrost ich cen. Spada w rezultacie rentowność obligacji.

Dodatkowo na obligacje o stałym oprocentowaniu wpływa mocno inflacja, której wzrost przyczynia się do spadku realnej wartości odsetek wypłacanych z tytułu posiadanych papierów. Rosnąca inflacja często motywuje bank centralny do podwyżki stóp procentowych, co powoduje spadek cen rynkowych obligacji.

Dla papierów wartościowych o zmiennym oprocentowaniu wzrost rynkowych stóp procentowych oznacza otrzymywanie wyższych przychodów i jest to rekompensata za utratę wartości pieniądza. Obniżenie oznacza mniejsze przychody z odsetek.

Jeśli na rynku spodziewane jest wspomniane wyżej obniżenie, to należy kierować się w stronę kupna obligacji o stałym oprocentowaniu, jeśli ma nadejść podwyżka stóp – o zmiennym.

Akcje

              Akcje to papiery wartościowe, które dają zarówno prawa o charakterze majątkowym, jak i niemajątkowym. Akcje należą do spółek notowanych na giełdzie, można je nabywać poprzez transakcje wtórne na rynku oficjalnych notowań giełdowych albo pierwotnie, biorąc udział w emisji. Emisje akcji odbywają się w momencie wejścia spółki na giełdę, ale nie tylko – później spółka może dokonywać dodatkowych emisji.

Akcje dają prawa majątkowe w postaci:

• prawa do dywidendy, czyli udziału w zysku spółki dzielonym na akcjonariuszy;
• prawa do udziału w podziale majątku spółki w razie jej likwidacji;
• prawa do poboru akcji nowej emisji.

Z kolei prawo niemajątkowe to prawo korporacyjne w postaci prawa głosu na zgromadzeniu akcjonariuszy.

Inwestowanie w akcje

              Jak inwestować w akcje? Sprawa nie jest prosta, bo cena akcji zależy od popytu i podaży w sposób bezpośredni, ale pośrednio wpływa na nią szereg czynników. Należą do nich np.:

• sytuacja finansowa spółki, fakt, czy przynosi ona zyski i rokuje na wypłatę dywidendy;
• sytuacja w branży;
• sytuacja ogólna w kraju – ekonomiczna, gospodarcza, polityczna, bo to odbija się zawsze na cenach akcji na giełdzie;
• hossa czy bessa na innych giełdach, bo światowy rynek finansowy to naczynia powiązane.

Zasadniczo wyróżnia się dwie metody analizy służące prognozowaniu spadku czy wzrostu cen akcji spółek:

• analiza techniczna, która bierze pod uwagę tylko ceny akcji. Analizując wykresy z cenami historycznymi, inwestor stara się znaleźć pewne prawidłowości, które pozwalają przewidzieć, jak cena zachowa się w przyszłości;
• analiza fundamentalna, która bierze pod uwagę całą otoczkę – sytuacje w spółce, konkurencję, branżę etc. Nie patrzy tylko na cenę, ale na całokształt, aby przewidzieć cenę akcji. Tutaj pomocne są nie wykresy, ale raporty finansowe, informacje o inwestycjach, nowych partnerstwach, zarządzie etc. – relacje inwestorskie w nowoczesnej spółce giełdowej zakładają udostępnianie wszelkich raportów finansowych i innych ważnych informacji publicznie. Dobre praktyki spółek giełdowych nakazują, by firmy dzieliły się pozytywnymi oraz negatywnymi informacjami, które mogą wpłynąć na cen akcji.

Jak zacząć grać na giełdzie?

Skoro znasz już najważniejsze definicje i inwestowanie wzbudziło twoją ciekawość, poznaj 5 prostych kroków, które pomogą ci zacząć.

1. Załóż rachunek inwestycyjny w domu maklerskim – można to zrobić online.
2. Wpłać na rachunek środki, które możesz przeznaczyć na inwestycję. Zacznij od małych kwot.
3. Złóż zlecenie. Zlecenia kupna lub sprzedaży wydawane są online. Kupno polega na zakupie akcji za gotówkę, a sprzedaż na ich zbyciu za gotówkę. Funkcjonują też dodatkowe zlecenia Np. z limitem, które zakłada, że deklaruje się limit kupowanych czy sprzedawanych akcji oraz cenę jednostkową, po której chce się je kupić czy sprzedać, dzięki czemu nie zapłaci się więcej niż ustalona kwota. Zlecenie po każdej cenie oznacza, że sprzedaży czy kupna chce się dokonać w każdej możliwej cenie.
4. Dywersyfikuj ryzyko. Nie wybieraj jednego rodzaju instrumentu. . W ramach portfolio inwestycji wybieraj różne spółki, z różnych sektorów.
5. Pamiętaj o opłatach. Brokerzy liczą sobie około 0,2 – 0,39% prowizji od transakcji. Minimalna prowizja to 3-5 zł od zlecenia.

              Inwestowanie na giełdzie może generować zyski, ale nie zawsze szybkie. Sprzedaż akcji czy obligacji opłaca się jedynie, jeśli cena rynkowa przewyższa cenę nabycia. W przeciwnym razie należy trzymać papiery i czekać na lepsze czasy – czyli wybrać inwestycję długoterminową. Warto pamiętać, że zyski z giełdy podlegają opodatkowaniu tzw. podatkiem Belki o stawce 19%.

Pamiętaj, że gra na giełdzie niesie ze sobą duże ryzyko. Jeśli nie masz płynności finansowej lub w jakimkolwiek stopniu odczuwasz, że nie panujesz nad własnym budżetem, lepiej zrezygnuj. Przed rozpoczęciem działań, warto też skonsultować się z maklerem, dokształcić się i zgromadzić kapitał, który nie spowoduje, że wpadniemy w spiralę zadłużenia.