Co to są aktywa i pasywa

Czym są aktywa i pasywa? Czy te terminy zarezerwowane są wyłącznie dla przedsiębiorców? Podpowiadamy, jak wykorzystać podstawową wiedzę z zakresu rachunkowości w planowaniu domowego budżetu.

Co to takiego - aktywa?

Pojęcie aktywów (jak również pasywów) najczęściej spotykać będziemy w biznesie. W rzeczywistości jednak omawiane pojęcia będą tyczyć się zarówno przedsiębiorców, jak i osób prywatnych. Ta wiedza przydatna jest również dla tych, którzy prowadzą małe, jednoosobowe firmy.

Dokładna definicja aktywów zawarta jest w ustawie o rachunkowości (ustawa z dnia 29 września 1994 r.). Bardziej niż na samo pojęcie zwraca ona uwagę na poszczególne rodzaje. W dużym uproszczeniu aktywa to zasoby (głównie finansowe), które posiada dany podmiot i które powstały wyniku zdarzeń z przeszłości. Osoba będąca w posiadaniu owych środków ma nad nimi kontrolę. Powinny one posłużyć do wytworzenia korzyści majątkowych w przyszłości.

Czym są pasywa

Choć definicja aktywów może wydawać się nieco zawiła, o tyle z pasywami sytuacja wydaje się nieco prostsza. Pasywa to źródło finansowania aktywów. Stanowią informację, skąd wzięliśmy środki na sfinansowanie tego, co przynosi nam określone korzyści. Mówiąc o domowym budżecie, aktywami nazwiemy nasz majątek, czyli to, co faktycznie posiadamy. Pasywami zaś będą sposoby, dzięki którym posiadamy środki na sfinansowanie naszego majątku. Pasywa dzielą się na kapitał własny i zobowiązania.

Rodzaje aktywów

Kryterium stosowanym w podziale aktywów jest płynność, z jaką można przekształcać je w gotówkę. W wyniku tego otrzymujemy podział na aktywa obrotowe i aktywa trwałe. Ważny jest tutaj czas, w jakim możemy “upłynnić” dane wartości. Zazwyczaj bierze się pod uwagę fakt, czy konkretne aktywa mogą zostać zbyte już w ciągu jednego roku, czy też dopiero po jego upływie.

Aktywa obrotowe to takie, które dadzą się sprzedać w ciągu jednego roku. Powinny być w stałym obrocie, aby utrzymać swoją wartość. Ich przetrzymywanie przez dłuższy czas może nie przynieść nam ekonomicznych korzyści. Przykładem aktywów obrotowych mogą być produkty nabyte dla siebie, które możemy później sprzedać na aukcji. Możemy także nabywać produkty w celu ich dalszej sprzedaży za wyższą cenę. To także pieniądze, które przechowujemy na rachunkach bankowych.

Aktywa trwałe mogą być zbyte po upływie jednego roku. Mogą przynosić regularne korzyści majątkowe przez dłuższy czas. Może to być np. wynajem mieszkania lub innej nieruchomości, jak również dysponowanie posiadanymi prawami autorskimi w celu otrzymania gratyfikacji finansowej. Dobrze wiedzieć, że aktywami trwałymi mogą być także kredyty, o ile okres ich spłaty jest dłuższy niż jeden rok kalendarzowy.

Rodzaje pasywów

Pasywa to kapitał własny, czyli środki, które faktycznie posiadamy, jak również zobowiązanie, a właściwie rezerwy finansowe które przeznaczymy na ich pokrycie. Nazywa się je także kapitałem obcym. W ramach kapitału własnego wyróżniamy kapitał podstawowy, zakładowy oraz rezerwowy. W tym przypadku mamy do czynienia ze środkami, które mamy na swoim koncie. Z kolei kapitał obcy to wszelkiego rodzaju zobowiązania. Mowa tu przede wszystkim o kredytach, pożyczkach oraz zobowiązaniach wobec innych podmiotów, którym w jakiś sposób jesteśmy dłużni pieniądze.

Aktywa i pasywa jako bilans domowego budżetu

Wiedza z zakresu rachunkowości przydaje się nie tylko przedsiębiorcom. Z powodzeniem możemy korzystać z niej, prowadząc nasz domowy budżet. Sprawa wydaje się o wiele prostsza niż w przypadku prowadzenia firmy. Aktywami są w końcu nasze źródła dochodów. Może to być regularna praca, dodatkowe zlecenia, sprzedaż używanych przedmiotów na aukcjach internetowych, dysponowanie patentami czy prawami autorskimi czy czerpanie przychodów np. z wynajmu mieszkania. Zestawiamy je z pasywami, czyli wydatkami. Tutaj warto dokonać podziału na wydatki regularne (np. czynsz, kredyt, ubezpieczenie, transport) oraz zmienne (wydatki na kulturę, sport, dom, okazjonalne prezenty dla bliskich). Takie zestawienie pomoże zaplanować domowy budżet na kolejne miesiące oraz znaleźć miejsca, gdzie możemy powstrzymać się od nadmiernych zakupów i zwiększyć pulę zachowanego kapitału.