Zwłoka a opóźnienie - poznaj najważniejsze różnice

Jeśli na co dzień terminów zwłoka i opóźnienie zwykliśmy używać zamiennie, powinniśmy pamiętać, że polski Kodeks cywilny wyraźnie rozróżnia oba te pojęcia. Dlaczego powinniśmy zwracać uwagę na konkretne zapisy w umowach? Czym różnią się od siebie zwłoka i opóźnienie? Dlaczego mają tak duże znaczenie w kontekście kar umownych? Znamy odpowiedź!

Zwłoka a opóźnienie - na czym polega różnica

Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia ze zwłoką czy opóźnieniem, dobrze zdajemy sobie sprawę z tego, że wywiązanie się z danej umowy miało miejsce po terminie. Nawet jeśli w codziennym życiu używamy tych pojęć zamiennie, warto pamiętać, że w świetle polskiego prawa nie są to terminy tożsame. Dlatego warto przybliżyć, co na ich temat mówi nasz Kodeks cywilny.

Opóźnienie wydaje się terminem bardziej ogólnym. Zwłoka z kolei pojęciem bardziej zawężonym i w gruncie rzeczy jest pewnym rodzajem opóźnienia. Wiele w rzeczywistości zależy od samej przyczyny opóźnienia np. spłaty danej należności.

Zwłoka a opóźnienie w świetle polskiego KC

Dłużnik powinien uregulować daną należność w terminie określonym np. w umowie. Jeśli termin nie jest w umowie określony, wówczas dłużnik powinien dokonać płatności po otrzymaniu wezwania od wierzyciela. Jeśli z jakiegoś powodu nie chce bądź nie może tego zrobić, dopuszcza się tzw. zwłoki.

Może jednak wystąpić sytuacja, w której dłużnik nie ma wpływu na to, że nie może uregulować swojego zobowiązania. Jeśli więc opóźnienie w płatności wystąpi z przyczyny przez niego niezawinionej, wówczas mamy do czynienia z opóźnieniem. Jak widać polski Kodeks cywilny dość wyraźnie wyznacza granicę między zwłoką a opóźnieniem.

Co z odsetkami?

O ile w przypadku zwłoki mamy niekiedy do czynienia z intencjonalnym nie opłacaniem należności, o tyle w przypadku opóźnienia sytuacja nie jest już tak oczywista. Czy zatem w takiej sytuacji wierzyciel może naliczyć odsetki?

Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Wierzyciel w świetle polskiego prawa może naliczyć odsetki np. za niezapłaconą w terminie fakturę nawet jeśli nie poniósł z tego tytułu żadnych szkód. W gruncie rzeczy podstawą do roszczenia odsetek jest nie tyle intencja dłużnika, lecz sam fakt upływu czasu.

Kary umowne za nieterminową spłatę. Płacimy za zwłokę czy opóźnienie?

O ile w przypadku odsetek rozgraniczenie pojęć zwłoki i opóźnienia nie odgrywa tak dużej roli, o tyle w przypadku kar umownych jest nieco inaczej. Dlaczego? Otóż w sytuacji zaciągnięcia zobowiązania sporządza się umowę. W niej też określa się wysokość kary umownej na wypadek niedotrzymania terminu np. płatności za usługę. Niezwykle istotny jest zapis w umowie.

Warto więc dokładnie zwrócić uwagę, czy w sporządzonym dokumencie mowa jest o opóźnieniu czy o zwłoce w realizacji usługi bądź płatności. Jeśli powstanie zapis o nałożeniu kary umownej w przypadku opóźnienia, wierzyciel będzie mógł domagać się dodatkowej zapłaty niezależnie od przyczyny przekroczenia terminu płatności. W sytuacji, gdy w kontrakcie widnieje słowo zwłoka, wówczas roszczenie kary umownej zależy od tego, czy nieterminowa płatność powstała z winy dłużnika czy też nie.

Należy zwrócić uwagę także na drugą stronę medalu. Okazuje się, że również wierzyciel ma pewne obowiązki względem dłużnika. Ma to znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy w umowie pojawia się zapis dotyczący zwłoki w płatnościach. Wierzyciel nie powinien zatem przyczyniać się do opóźniania przyjmowania należności od dłużnika, jeśli nie wskaże konkretnych przyczyn. Pamiętajmy, że przy karach umownych w przypadku opóźnienia i zwłoki powinniśmy dokładnie zapoznać się z konsekwencjami. Te mogą skutkować nie tylko dodatkowymi opłatami, lecz także odstąpieniem od umowy czy żądaniem naprawienia szkody.