Rejestr dłużników - jakie informacje są są w bazach dłużników?

W Polsce funkcjonuje kilka rejestrów dłużników. Możesz w nich sprawdzić, czy jesteś zadłużony i który z wierzycieli dopisał twoje dane w związku z zaległościami w spłacie do takiego rejestru. Jednak poza tym znajdziesz tam jeszcze kilka innych przydatnych informacji. Dowiedz się, jak je sprawdzić.

Czym są rejestry dłużników? Kto tam trafia?

Rejestry dłużników to bazy danych prowadzone przez biura informacji gospodarczej (w skrócie BIG-i), w których znajdują się m.in. informacje o osobach fizycznych i firmach zalegających z płatnościami. W rejestrach mogą się też znaleźć informacje pozytywne, co pomaga budować wiarygodność kredytową. Jednak opóźnienie w płatności nie oznacza, że automatycznie trafisz do jednej z takich baz. Aby wierzyciel mógł wpisać dłużnika do biura informacji gospodarczej, muszą zostać spełnione pewne warunki:

• odpowiednia wysokość zobowiązania - minimalna wysokość łącznej należności musi wynosić minimum 200 zł w przypadku osób fizycznych oraz minimum 500 zł w przypadku firm/przedsiębiorców,
• wysłanie wezwania do zapłaty - wierzyciel powinien wysłać taki dokument listem poleconym lub doręczyć do rąk własnych na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika będącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu – na adres miejsca zamieszkania albo na adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych minimum 30 dni - w przypadku konsumentów oraz przed wpisaniem dłużnika do rejestru, a przy tym w piśmie musi znaleźć się informacja o takim zamiarze (np. w przypadku niewywiązania się z umowy),
• odpowiedni termin - w zależności od rejestru musi minąć określona liczba dni od terminu zapłaty, aby móc dopisać osobę lub firmę do takiego rejestru (co najmniej 30 dni od terminu płatności).

Podkreślić należy, że wierzyciel może dokonać wpisu, jeśli nie upłynęło 6 lat od dnia wymagalności zobowiązania, a w przypadku roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczeń stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd nie upłynęło 6 lat od dnia stwierdzenia roszczenia.

Do rejestrów dłużników można zostać wpisanym m.in. za niezapłacone rachunki, uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego czy niezapłacone, zaległe raty pożyczek lub kredytów. Dane te mogą zostać usunięte z rejestru przez wierzyciela kiedy osoba zadłużona ureguluje zaległe należności lub w innych przypadkach przewidzianych w Ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. . Jeśli zostaniesz wpisany do rejestru bezpodstawnie, masz możliwość zgłoszenia sprzeciwu.

Wierzyciel informując o zamiarze przekazania danych powinien poinformować o możliwości złożenia sprzeciwu. Taki sprzeciw może też dotyczyć nieaktualnych lub niekompletnych, udostępnionych danych. Biuro na wniosek osoby zgłaszającej sprzeciw wstrzymuje ujawnianie informacji objętych sprzeciwem na okres do 30 dni, aby móc w tym czasie wyjaśnić sprawę.

Wpisanie do rejestru dłużników pełni funkcję motywującą i dyscyplinującą. Osoba, której dane znajdą się w takiej bazie, może spotkać się na przykład z odmową przyznania kredytu lub pożyczki.

Ile rejestrów dłużników działa w Polsce?

Obecnie w Polsce działa kilka baz dłużników:

• Biura Informacji Gospodarczej, które prowadzą rejestry dłużników, czyli m.in.: ERIF BIG S.A., BIG InfoMonitor S.A, Krajowy Rejestr Długów BIG S.A., Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A.,
• Krajowy Rejestry Dłużników Niewypłacalnych,
• Rejestr Należności Publicznoprawnych.

Najpopularniejsze rejestry dłużników to bazy Biur Informacji Gospodarczej, czyli BIG-ów. Działają na podstawie Ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Dane, które się w nich znajdują, są upublicznione i wykorzystywane w pracy banków, firm pożyczkowych i firm, które chcą sprawdzić, czy dana osoba lub przedsiębiorstwo wywiązują się ze swoich zobowiązań i nie mają zaległości płatniczych.

Do Krajowego Rejestru Dłużników Niewypłacalnych trafiają przede wszystkim dłużnicy i firmy, wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne albo którzy ogłosili upadłość. Z kolei w Rejestrze Należności Publicznoprawnych znajdują się informacje o niezapłaconych podatkach i innych zobowiązaniach wobec instytucji publicznych.

Czego dowiesz się z rejestru dłużników?

Rejestry dłużników dają możliwość sprawdzenia informacji na temat stanu twojego zadłużenia. Możesz w nich sprawdzić, kto jest twoim wierzycielem, ile dokładnie wynosi kwota zaległych płatności oraz kiedy minął termin ich zapłaty. Osoby fizyczne w bazach dłużników mogą sprawdzić siebie bądź firmę, ale nie mogą wnioskować o dostęp do danych na temat innej osoby prywatnej. Sprawdzenie siebie w rejestrze dłużników to też sposób na to, aby dowiedzieć się, czy ktoś nie wykradł twoich danych osobowych. Jeśli np. zgubisz dowód osobisty, ktoś może spróbować wziąć na ciebie pożyczkę. Dlatego, jeśli w tzw. rejestrze zapytań, zobaczysz, że firma pożyczkowa lub bank sprawdzał twoją wiarygodność płatniczą, a ty nie miałeś z tymi firmami do czynienia, od razu zgłoś się do nich i poinformuj o skradzionym dokumencie i możliwości posługiwania się nim przez osoby trzecie.

W przypadku firm sprawdzenie kogoś w bazie dłużników może uchronić przedsiębiorcę od współpracy z niewypłacalnym kontrahentem. Ponadto konsumenci mogą się dowiedzieć, czy warto kupować produkty i usługi u wybranej firmy. Przykładowo przed wpłaceniem zaliczki do biura podróży można sprawdzić, czy firma nie jest zadłużona, a więc czy nie ma ryzyka, że biuro upadnie i podróż się nie odbędzie.

Niektóre rejestry dłużników publikują również przydatne dane i raporty ogólnodostępne, na przykład ERIF BIG SA. publikuje Raport Kwartalny, gdzie znajdują się dane o liczbie i wartości  zobowiązań znajdujących się w bazie. 

(Zdjęcie. Żródło ERIF - Raport kwartalny - Strona główna) 

Jak sprawdzić, czy jestem dłużnikiem?

Aby sprawdzić się w bazie dłużników, należy się w niej najpierw zarejestrować. Po rejestracji trzeba pobrać raport na swój temat. W przypadku serwisów prowadzonych przez BIG-i rejestracja jest bezpłatna, a pobranie raportu na swój temat raz na pół roku również można zrobić za darmo. Jeśli chcesz się sprawdzić w Krajowym Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych, to po rejestracji musisz uiścić wymaganą opłatę za pomocą SMS-a.

Na stronie każdego rejestru dłużników znajdziesz przycisk umożliwiający rejestrację/logowanie oraz konkretne instrukcje, jak sprawdzić, czy jestem dłużnikiem. Przykładowo na stronie ERIF BIG S.A. wystarczy (po zalogowaniu się) kliknąć „Pobierz raport na Twój temat”, aby system poprowadził cię automatycznie przez cały proces pobierania raportu o zadłużeniu.