Kompensata - co to takiego?

Co to takiego kompensata? To szansa dla przedsiębiorstw na odzyskanie płynności finansowej. Jest to rodzaj potrącenia bezgotówkowego. W jakich okolicznościach przebiega, jakie wyróżniamy rodzaje i jak poradzić sobie z formalnościami?

Wyjaśnijmy, co to jest kompensata

Objaśnienie, czym jest kompensata, zaczniemy od zarysowania prostej sytuacji. Zdarza się, że dwie strony są dla siebie zarówno wierzycielami, jak i dłużnikami. Bywa też tak, że nie regulują terminowo swoich zobowiązań względem siebie. Jeśli postanowią pozbyć się swoich długów, mogą zdecydować się na kompensatę. Z tego narzędzia korzystają głównie przedsiębiorcy.

Kompensata zakłada wyrównanie należności w formie bezgotówkowej. Może dotyczyć roszczeń pieniężnych bądź rzeczowych. Zgodnie z prawem nie wszystkie wierzytelności będziemy mogli rozliczyć w takim trybie. Mimo wszystko możliwości mamy tutaj sporo, a sama kompensata może dać firmom szansę wyjścia na finansową prostą.

Jak przeprowadzić kompensatę

Na początek warto obliczyć wartość kompensaty. Jak to zrobić? Najprościej będzie, gdy mamy do czynienia z wartościami finansowymi. Bierzemy wówczas wartość wyższej wierzytelności i odejmujemy od niej tę niższą. Dzięki temu niższa wierzytelność może zostać spłacona w całości. Ta wyższa z kolei ulega pomniejszeniu.

Jak przebiega kompensata? Warto pokazać to na przykładzie. Mamy dwie firmy - firmę X i firmę Y. Dług firmy X na rzecz firmy Y wynosi 2000 zł. Z kolei firma Y winna jest firmie X 3000 zł. Obliczając kompensatę, odejmiemy niższą wartość od wyższej. A zatem po odjęciu 2000 zł od 3000 zł otrzymamy 1000 zł. Oznacza to, że dług firmy X zostanie spłacony w 100%. Natomiast firma Y będzie musiała oddać firmie X 1000 zł. Jest to jednak zdecydowanie niższa wartość i w praktyce może okazać się sporym ułatwieniem.

Kompensata ustawowa i umowna

Istnieją dwa rodzaje kompensaty. Możemy skorzystać z kompensaty umownej bądź ustawowej. Częściej spotyka się metodę umowną. Dzieje się tak z uwagi na większą dowolność formalną. Przedsiębiorcy mogą samodzielnie ustalać warunki umowy o spłacie wzajemnych zobowiązań. Nie stosuje się tutaj zapisów kodeksu cywilnego.

Kodeks cywilny odgrywa za to istotną rolę w przypadku kompensaty ustawowej. Ta odbywa się na wniosek tylko jednej ze stron. W celu przeprowadzenia tego procesu należy złożyć stosowne oświadczenie. I choć prawo nie precyzuje formy przekazania tego dokumentu, to zdecydowanie zaleca się wykonanie go w formie pisemnej.

Jakie dokumenty przygotować

Chcąc dokonać kompensaty, musimy przygotować zestaw dokumentów. To, jakie formalności są od nas wymagane, zależy w dużej mierze od rodzaju kompensaty. W przypadku kompensaty umownej przedsiębiorcy powinni sporządzić tzw. umowę kompensacyjną. Powinna ona w możliwie precyzyjny sposób określać wartość potrącenia oraz opisać zasady na jakich nastąpi uznanie pokrycia długu.

Gdy wybieramy kompensatę ustawową, musimy liczyć się z dokładnie określonymi wymogami formalnymi. Stosowne oświadczenie powinno zawierać przede wszystkim takie informacje jak: data i miejsce sporządzenia umowy, dane poszczególnych stron, dane na temat wartości i charakteru należności, wartość kompensaty oraz ile pozostanie jeszcze do spłaty. Dokument powinien zawierać także adnotację dotyczącą warunków oraz sposobu uregulowania należności. Całość powinna zostać potwierdzona własnoręcznym podpisem.

Warto pamiętać, że kompensata możliwa jest nie tylko w obrębie jednego kraju. Mogą ją stosować także zagraniczni kontrahenci. Niezależnie od tego, czy odbywa się na gruncie krajowym, czy międzynarodowym, warto pamiętać o niezbędnych formalnościach, jak również o tym, że nie wszystkie wierzytelności mogą podlegać kompensacie.