Czym jest poręczenie majątkowe
Poręczenie majątkowe stanowi jeden ze środków zapobiegawczych, który stosuje się w celu zabezpieczenia dobra procesu sądowego. W jaki sposób stosuje się poręczenie i co dzieje się z zatrzymanymi środkami lub przedmiotami? Kiedy możemy liczyć na zwrot poręczenia?
Poręczenie majątkowe - co to jest
Z dokładną definicją poręczenia majątkowego możemy zapoznać się w kodeksie postępowania karnego. Artykuł 266. kpk precyzuje, co może być przedmiotem poręczenia. Mogą to być pieniądze, papiery wartościowe, zastaw bądź hipoteka. Poręczenie może zostać złożone przez oskarżonego. Może je także przekazać inna osoba lub nawet kilka osób.
Poręczenie majątkowe stosuje się jako środek zapobiegawczy. Dzieje się to w procesie postępowania karnego. Prokurator może zdecydować o nałożeniu na osobę podejrzaną bądź oskarżoną obowiązku przekazania poręczenia w formie pieniężnej lub innej, o której mowa w przywołanym artykule. Poręczenie ma przede wszystkim funkcję zapobiegawczą. Niekiedy używa się również bardziej potocznego terminu - kaucja.
Dlaczego sięgamy po poręczenie majątkowe
Poręczenie majątkowe pełni rolę zapobiegawczą. Służy zapewnieniu właściwego - niezakłóconego toku postępowania sądowego. Rolą poręczenia jest zmotywowanie oskarżonego lub podejrzanego do udziału w sprawie i nie utrudniania jej prowadzenia. W przeciwnym razie środki lub inne wartości złożone w ramach poręczenia mogą przepaść.
Poręczenie to także alternatywa dla tzw. tymczasowego aresztowania. Obydwa narzędzia pełnią podobną rolę - są stosowane wtedy, gdy zachodzi podejrzenie, że podejrzany lub oskarżony może utrudniać prowadzenie sprawy. Warto wiedzieć także o istnieniu warunkowego tymczasowego aresztowania. Dana osoba przebywa w areszcie do momentu wpłacenia poręczenia majątkowego.
Jak wpłacić poręczenie majątkowe
Wartość poręczenia majątkowego ustala prokurator lub sąd prowadzący sprawę. Wpływ na wysokość poręczenia może mieć także adwokat. Nie istnieje odgórnie ustalona wartość poręczenia. Ustala się ją przeważnie w oparciu o rodzaj popełnionego czynu, jak również o sytuację życiową osoby oskarżonej lub podejrzanej. Wpływ mogą mieć także inne czynniki. Postanowienie o zastosowaniu poręczenia majątkowego powinno określać, na jakich warunkach poręczenie zostanie przekazane. Na tym etapie powinna zostać wskazana data wniesienia stosownej wpłaty.
Kiedy już sąd postanowi o konieczności wpłacenia poręczenia majątkowego oraz jego wysokości, osoba podejrzana lub oskarżona powinna wpłacić określoną sumę pieniędzy na konto bankowe sądu, który zajmuje się sprawą. Należy zachować dowód wpłaty. Z nim też dana osoba powinna udać się do sądowego sekretariatu, gdzie zostaje sporządzony protokół przyjęcia poręczenia. Musi on zostać podpisany zarówno przez oskarżonego/podejrzanego, jak również przez wyznaczonego sędziego. Dopiero w tym momencie poręczenie staje się skuteczne.
Źródło pochodzenia środków ma znaczenie!
W czerwcu 2021 roku miała miejsce nowelizacja prawa karnego. W przepisach dotyczących poręczenia majątkowego zaszła pewna zmiana. Otóż prokurator otrzymuje wgląd w to, skąd pochodzą środki, które wchodzą w skład poręczenia majątkowego. W rzeczywistości podejrzany bądź oskarżony powinien dysponować własnymi środkami. Nie powinien pozyskiwać ich np. z darowizny czy specjalnie zaciągniętej pożyczki. W sytuacji, gdy poręczającym za oskarżonego jest inna osoba, wówczas może ona wpłacić wyłącznie środki należące do niej samej. Nie mogą one należeć np. do oskarżonego.
Czy poręczenie majątkowe jest zwracane
W sytuacji, gdy sąd uzna, że nie ma już zagrożenia dla dobra samego procesu, może podjąć decyzję o zwrocie poręczenia majątkowego. Zazwyczaj jest ono zwracane przed rozpoczęciem odbywania kary. W art. 269 k.pk. czytamy, że cofnięcie poręczenia majątkowego może odbyć się w momencie przyjęcia nowego poręczenia, zastosowanie innego środka zapobiegawczego lub odstąpienia od jego wykonania. Warto też wiedzieć, że w określonych sytuacjach poręczenie majątkowe może przepaść na rzecz pokrzywdzonego w celu naprawienia szkody. Wówczas środki bądź przedmioty należące do oskarżonego przechodzą na ręce Skarbu Państwa.
