Czy możliwe jest odroczenie terminu płatności?

Terminowa spłata kredytu w czasach wysokiej inflacji i niestabilnej sytuacji ekonomicznej może być dla niektórych poważnym problemem. Wyjściem z sytuacji może być odroczenie terminu płatności raty kredytu. Czy zawsze jest możliwe? Jakie warunki trzeba spełnić, aby móc z niej skorzystać?

Kiedy spłata kredytu staje się problemem – konsekwencje opóźnienia w spłacie kredytu

Zadłużenie konsumentów w Polsce wzrosło w ostatnim roku o 2,8 mld zł i wyniosło 45 mld zł. 2,3 mln osób wpisanych do KRD to dłużnicy kredytowi, pożyczkowi oraz zalegający z płatnościami za podstawowe media[i]. Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor informuje, że w okresie lipiec 2022 – lipiec 2023 zaległe zadłużenie kredytowe i pozakredytowe Polaków zgłoszone do BIK wzrosło o niemal 5,7 mld zł i przekroczyły kwotę 82 mld zł[ii].

Terminowa spłata zobowiązań jest wyzwaniem dla wielu Polaków. Każde opóźnienie jest niewywiązaniem się z zawartej umowy kredytowej i może wywołać reakcję banku. Konsekwencje opóźnień w spłacie zobowiązania mogą być różne: od automatycznego naliczenia karnych odsetek zaczynając, poprzez wszczęcie postępowania windykacyjnego, a na wypowiedzeniu umowy kredytowej i skierowaniu sprawy do sądu kończąc. Sytuacja jest szczególnie poważna w momencie, kiedy w grę wchodzi spłata kredytu hipotecznego, na którego zaciągnięcie z reguły kredytobiorcy wykorzystują swój cały majątek (oszczędności pełnią rolę wkładu własnego, a zabezpieczeniem kredytu jest hipoteka na mieszkaniu czy domu kredytobiorcy). Tymczasowym rozwiązaniem trudnej sytuacji finansowej kredytobiorcy może być odroczenie płatności raty kredytu.

Odroczenie terminu płatności – rodzaje

Osoby zainteresowane odroczeniem płatności kredytu, powinny w pierwszej kolejności zapoznać się z warunkami zawartej umowy. Mogą w niej znaleźć pojęcia takie jak: prolongata, karencja, wakacje kredytowe. Jak zorientować się, która z opcji oznacza odroczenie terminu płatności ich kredytu i czy jest w ogóle możliwe? Ważne, by informacje nt. przesunięcia terminu spłaty raty kredytu uzyskać już na etapie podpisywania umowy kredytowej. To da pewność, że odroczenie płatności będzie w ogóle możliwe.

Odroczenie płatności może mieć różną formę, dlatego warto zrozumieć warunki przesunięcia spłaty raty kredytu. Ułatwieniem w zrozumieniu każdej z opcji jest świadomość, że rata kredytu składa się z części kapitałowej (wynikającej z kwoty kredytu) i odsetkowej (będącej zarobkiem banku).

Karencja w spłacie kredytu…

Pierwszym z wariantów odroczenia terminu płatności kredytu jest karencja, która polega na zawieszeniu spłaty wyłącznie części kapitałowej zobowiązania. Oznacza to, że mimo odroczenia spłaty części raty, kredytobiorca i tak ma obowiązek spłacać w terminie części odsetkowe. Ten wariant jest pewnym ułatwieniem w trudnej sytuacji finansowej kredytobiorcy, jednak ma tę wadę, że kapitał kredytu się nie zmienia. Oznacza to, że zapłacimy więcej odsetek niż bez karencji. Ta forma odroczenia płatności dostępna jest w nie tylko w zobowiązaniach hipotecznych, ale także w innych wariantach kredytu.

…a wakacje kredytowe

Inną opcją odroczenia płatności kredytu są tzw. wakacje kredytowe. Te zyskały szczególnie na popularności w ostatnich latach, kiedy od połowy 2022 r. można skorzystać z rządowego programu wakacji kredytowych. Dzięki wsparciu państwa kredytobiorcy od sierpnia 2022 do końca 2023 r. mogą skorzystać z zawieszenia łącznie 8 rat[iii], o ile zaciągnęli kredyty na własne potrzeby mieszkaniowe w polskiej walucie i zrobili to przed 1 lipca 2022. Rządowe wakacje kredytowe dotyczą całej raty – zarówno kapitałowej, jak i odsetkowej.

Ci, którzy nie uzyskują prawa do skorzystania z rządowych wakacji kredytowych, mogą mieć taką możliwość w ramach swojej umowy kredytowej. Wszystko wówczas zależy od warunków, na jakich został zawarty kredyt. Cześć banków pozwala np. na wakacje kredytowe raz w roku i wystarczy to zgłosić online, inne wymagają podpisania aneksu…

Co to jest prolongata?

Wszystkie zmiany dotyczące terminów i form spłat jakichkolwiek kredytów wymagają formy pisemnej, czyli prolongaty. Ta zawierana jest najczęściej w formie aneksu do umowy kredytowej, w której są określone nowe warunki spłaty. W przypadku karencji dotyczących kredytów gotówkowych na niewielkie kwoty bank nie musi wymagać podpisania prolongaty, a jedynie wysyła kredytobiorcy nowy harmonogram spłaty zobowiązania.

Odroczenie terminu spłaty kredytu – jak skorzystać?

Czy każdy może skorzystać z odroczonej płatności? To jest kwestia indywidualna. O ile zasady skorzystania z rządowych wakacji kredytowych są określone jednoznacznie, o tyle możliwość korzystania z takiej formy poza rządowym programem lub karencji w spłacie zależy przede wszystkim od warunków umowy kredytowej i dobrej woli banku.

Podstawowym krokiem o ubieganie się o przesunięcia terminu spłaty jest złożenie właściwego dokumentu. Jak napisać wniosek o odroczenie terminu płatności? Na główny schemat, z którego warto skorzystać w pisaniu wniosku, składają się:

• dane kredytobiorcy,
• oznaczenie kredytodawcy;
• oznaczenie umowy kredytowej;
• wskazanie wnioskowanego okresu/okresów zawieszenia spłaty.

Jeśli wniosek dotyczy rządowych wakacji kredytowych, należy także zawrzeć oświadczenie, że ten dotyczy umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych[iv].

W przypadku wnioskowania o odroczenie płatności z innego tytułu, warto we wniosku uwzględnić również uzasadnienie swojej prośby (np. pogorszenie sytuacji finansowej spowodowanej utratą pracy). Dobrze też – dla uwiarygodnienia swojej sytuacji – dołączyć dokumenty, które ją potwierdzają.

Bezpośredni wpływ na decyzję banku ma również dotychczasowa historia spłat wnioskującego. Wszelkie poprzednie opóźnienia mogą działać na niekorzyść ubiegającego się o odroczenie płatności. Wniosek należy złożyć do banku w formie pisemnej lub elektronicznej.

Odroczenie płatności – co jeszcze warto wiedzieć?

Odroczenie terminu płatności zobowiązania może być dużym ułatwieniem w trudnej sytuacji finansowej. Szczególnie w przypadku zobowiązań na duże kwoty. Chcąc jednak skorzystać z takiej opcji, musisz liczyć się ze wszystkimi skutkami przesunięcia terminu spłaty. Te dotyczą nie tylko wydłużenia okresu kredytowania i zmiany harmonogramu spłaty, ale również dodatkowych kosztów, jakie mogą się pojawić. Banki z reguły naliczają dodatkowe opłaty w przypadku karencji czy zawieszenia płatności raty. Poza tym wydłużenie okresu spłaty wiąże się również z wydłużeniem czasu, w którym będziesz spłacał części odsetkowe dla banku. Dlatego przed podjęciem decyzji o odroczeniu płatności, warto wszystko dokładnie przeliczyć, aby mieć pewność, że skorzystanie z niej rzeczywiście będzie korzystne dla Twoich finansów.

[i] KRD, Portfele Polaków w opłakanym stanie: zadłużenie rośnie, oszczędności topnieją - https://krd.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/2023/portfele-polakow-w-oplakanym-stanie-zadluzenie-rosnie-oszczednosci-topnieja

[ii] Okiem analityka - Obniżka stóp procentowych może zmniejszyć zaległe zobowiązania Polaków - https://media.big.pl/informacje-prasowe/819988/okiem-analityka-obnizka-stop-procentowych-moze-zmniejszyc-zalegle-zobowiazania-polakow

[iii] Ustawy z dn. 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom - https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220001488/U/D20221488Lj.pdf

[iv] Ibidem.