Polacy potrzebują edukacji finansowej - jest im niezbędna do oszczędzania, inwestowania i radzenia sobie z zadłużeniem
Aż 85% Polaków uważa, że jest im potrzebna edukacja finansowa. Tylko 5% odpowiedziało, że nie ma takiej konieczności. Tak wynika z badania „Edukacja finansowa Polaków 2021” przeprowadzonego na zlecenie KRUK S.A. na Ogólnopolskim Panelu Badawczym Ariadna.* Najwięcej, bo aż 44% ankietowanych uważa, że edukacja finansowa powinna rozpoczynać się w szkole podstawowej; 28% z kolei sądzi, że dopiero w szkole średniej, a 17% jest za tym, aby rozpoczynać ją już w przedszkolu.
Edukacja finansowa pozwala świadomie planować swoją finansową przyszłość. Rozwój takich umiejętności już od najmłodszych lat umożliwia wybór odpowiednich produktów finansowych, uczy oszczędzania i mądrego inwestowania. Pozwala też poznać wartość pieniądza i radzenia sobie z mniej lub bardziej skomplikowanymi obliczeniami finansowymi, istotnymi w codziennym życiu. Tymczasem, jak pokazują wyniki wspomnianego badania, aż 54% Polaków powyżej 18. roku życia uważa, że w czasie swojej edukacji nie otrzymali niezbędnej wiedzy do zarządzania własnym budżetem domowym. Z kolei 33% rodaków uważa, że zdobyło taką wiedzę, a 13% nie potrafiło określić, czy w czasie swojej edukacji otrzymali wystarczającą dawkę wiedzy finansowej.
- Od roku szkolnego 2012/13 w podstawie programowej znalazł się przedmiot „podstawy przedsiębiorczości”, który ma na celu nauczyć uczniów poruszania się w świecie finansów. Zresztą, jak pokazują wyniki naszego badania, aż 67% Polaków oczekuje, że to właśnie szkoła przejmie obowiązek nauki ekonomii i finansów – komentuje Agnieszka Salach, rzeczniczka prasowa KRUK S.A. - Wiedza zdobywana w szkole powinna jednak być także wzmacniana przez rodziców lub opiekunów, bo to od nich dzieci czerpią wzorce, uczą się różnych nawyków – również tych związanych z planowaniem, wydawaniem i oszczędzaniem pieniędzy.
Jak rodzice angażują się w edukację finansową dzieci?
Z badania „Edukacja finansowa Polaków 2021” wynika, że ponad połowa badanych rodziców (55%) regularnie przekazuje swoim dzieciom kieszonkowe i pozwala samodzielnie nim rozporządzać. Niemal co trzeci rodzic (27%) włącza dziecko do planowania wspólnych wydatków, tj. na przykład przygotowanie listy zakupów. Inni rodzice uczą dzieci przedsiębiorczości poprzez wynagradzanie ich kieszonkowym za wykonanie drobnych prac domowych (17%) lub za dobre wyniki w nauce (13%). Tylko 8% rodziców daje swoim pociechom pieniądze za każdym razem, kiedy o to poproszą. Co dziesiąty rodzic (10%) uważa, że nie ma takiej potrzeby, aby dawać dziecku pieniądze, bo sam zadba o zaspokojenie jego potrzeb. Podobny odsetek badanych (11%) zamiast dawać swoim dzieciom pieniądze, woli odkładać je z myślą o ich przyszłości.
Czym może skutkować brak wiedzy finansowej?
Do najbardziej dotkliwych skutków, do których może prowadzić brak wiedzy finansowej, należy zaliczyć skłonność do popadania w długi. Uważa tak aż 71% badanych. Według blisko 60% ankietowanych brak edukacji finansowej może prowadzić także do wydawania pieniędzy na niepotrzebne rzeczy i braku kontroli nad domowym budżetem. Niewiele mniej, bo 57% ankietowanych, uważa też, że podpisywanie umów, np. kredytowych czy pożyczkowych bez zrozumienia ich zapisów może wynikać z braków wiedzy finansowej. Z kolei 45% respondentów wskazało, że może to prowadzić także do kupowania produktów lub usług na niekorzystnych warunkach, a 44% sądzi, że osoby bez wiedzy finansowej nie mają oszczędności.
- Nawet podstawowa wiedza finansowa, znajomość wartości pieniądza, umiejętność obliczania wydatków, odsetek, kontrolowania i planowania budżetu domowego, zmniejsza ryzyko podejmowania nieprzemyślanych decyzji finansowych, za które ponosimy odpowiedzialność. Dlatego tak ważne jest prowadzenie długofalowych działań z zakresu edukacji ekonomicznej, która ułatwia kontrolowanie budżetu, oszczędzanie, podejmowanie decyzji inwestycyjnych, a także radzenie sobie w momencie pojawienia się długu – mówi Agnieszka Salach z KRUK S.A.
Podstawowa wiedza finansowa jest niezwykle istotna dla każdego. Jeśli już za młodu nauczymy się, na prostych mechanizmach, zasad panujących w świecie finansowym, w przyszłości będzie nam łatwiej posługiwać się pieniędzmi i podejmować finansowe decyzje. Edukując najmłodsze pokolenia, unikniemy sytuacji, w której młodzi ludzie zaczynają uczyć się zarządzania swoim domowym budżetem dopiero w momencie, kiedy już zetkną się z problem finansowym i kiedy będą musiały ponieść konsekwencje swoich wcześniejszych wyborów. Często zdarza się, że te proste błędy okazują się później bardzo kosztowne i negatywnie wpływają na nasze życie. Dlatego warto zadbać o przemyślaną edukację i uczyć finansowej odpowiedzialności już od najmłodszych lat.
* Badanie „Edukacja finansowa Polaków 2021” zostało przeprowadzone na zlecenie KRUK S.A. na Ogólnopolskim Panelu Badawczym Ariadna. Zostało ono przeprowadzone na ogólnopolskiej próbie Polaków powyżej 18 roku życia liczącej 1057 osób. Badanie zostało zrealizowane w sierpniu 2021 roku metodą CAWI.