Czy święta mogą się dla Ciebie skończyć zadłużeniem? Dowiedz się, co zrobić, by tego uniknąć!

Kuszące obniżki, promocje, wyprzedaże. Święta to czas wzmożonych zakupów, ale i okres, kiedy najłatwiej wpaść w zadłużenie. Jesteśmy wtedy bardziej podatni na sugestie i chętniej korzystamy z dostępnych na rynku możliwości finansowania wydatków.
O tym, czy święta mogą przyczynić się do naszego zadłużenia, decyduje jednak także nastawienie do finansów. Sprawdź, w której grupie jesteś, by Boże Narodzenie zakończyło się u Ciebie na finansowym plusie.

„Krzyczące” wystawy, uśmiechnięci sprzedawcy, a do tego wszechobecny, radosny nastrój. W sklepach praktycznie już na każdym kroku czuć, że idą święta – czas odpoczynku, szczęśliwych chwil z rodziną, zastawionych smakołykami stołów. Ale także okres naprawdę sporych wydatków. Według najnowszych badań Deloitte „Zakupy świąteczne 2015” Polacy zamierzają wydać o 10% więcej na zakupy niż rok wcześniej, czyli 1282 zł*. To spora kwota, która może niepostrzeżenie zamienić się w zadłużenie.
Co zrobić, by nie wpaść w tę pułapkę?

Badanie „Portret zadłużonych Polaków”** wykonane na zlecenie Grupy KRUK pokazało, że na stan naszego portfela wpływa przede wszystkim nasza osobowość, podejście do pieniędzy, ale też wyznawane wartości. Wyłoniło się pięć charakterystycznych typów: Zapominalscy, Zadłużeni dla innych, Unikający, Beztroscy i Zagubieni. Jak więc powinni podejść do zakupów świątecznych przedstawiciele poszczególnych grup?

Zapominalscy 
To grupa, która najczęściej popada w zadłużenie, bo zapomina o spłacie kilku rat kredytu lub w ogóle nie pamiętała o istnieniu jakiegoś zobowiązania. Szybko jednak reguluje dług, gdy już się o nim dowiaduje.

PORADA KRUKa: Przed świętami żyjemy w pośpiechu, a na głowie mamy mnóstwo spraw. Spłata raty kredytu czy rachunek za telefon mogą łatwo umknąć w tym natłoku. Warto więc prowadzić kalendarz wydatków, gdzie wyraźnie na każdy miesiąc, jako stały punkt, wpiszemy spłatę raty zobowiązań. To może pomóc w uniknięciu sytuacji braku zapłaty należnej kwoty w terminie.

Zadłużeni dla innych 
Przedstawiciele tej grupy są gotowi wydać niemal wszystkie pieniądze na najbliższych. Dlatego Boże Narodzenie to bardzo niebezpieczny czas dla ich portfela. Zwłaszcza, gdy są gotowi zorganizować święta dla całej rodziny u siebie, kupić na kredyt komputer dla wnuka i drogie prezenty dla wszystkich krewnych, a nawet podżyrować komuś pożyczkę. Radość bliskich jest dla nich ważniejsza niż ich przyszłoroczny budżet, w którym trzeba będzie uwzględnić nie tylko raty za komputer, ale też np. kredyt na przygotowanie świąt. Dopiero wtedy może się okazać, że nie wystarczy pieniędzy na spłatę tych nowych zobowiązań.

PORADA KRUKa: Zanim zdecydujesz się na pomoc innym i zakup drogich prezentów, przemyśl dwa razy swoją obecną sytuację oraz to, czy w przyszłym roku nie czekają Cię kolejne spore wydatki. Jeśli nie stać Cię, by wesprzeć bliskich, nie bój się im tego powiedzieć. Nie bierz też tylko na siebie organizacji świąt – przecież pracą i wydatkami można się podzielić! Warto pamiętać również, że prezenty to przede wszystkim symbol i dowód, że pamiętamy o bliskich, więc upominki wcale nie muszą być drogie
i ekskluzywne. Co więcej, można je także przygotować samemu.

Beztroscy 
Święta to niestety kolejna okazja dla tej grupy, by się zadłużyć. Jako osoby działające spontanicznie mogą łatwo wpaść w sidła kolejnych promocji, zachęcających do zakupu prezentów. Nie mogą przecież odmówić sobie ani bliskim wspaniałych upominków pod choinką, wystawnej kolacji świątecznej czy też innych atrakcji. Często zakup prezentów może być także determinowany chęcią... pochwalenia się przed znajomymi i charakterystycznym dla tej grupy życiem „ponad stan”. Nie powinno zatem nas dziwić, że 40% Beztroskich ma zadłużenie z powodu niespłaconej pożyczki.

PORADA KRUKa: Rozważ zrobienie świątecznych zakupów przez internet, bo ceny często są niższe. Jeśli jednak zdecydujesz się na tradycyjne zakupy, zastanów się, co najbardziej ucieszyłoby Twoich bliskich. Poszukiwanie w sklepie konkretnych rzeczy sprawi, że nie będziesz tak łatwo ulegać pokusom nieplanowanych, impulsywnych wydatków.

Unikający
To najmłodsza grupa, która rzadko myśli o przyszłości. Dlatego też jej przedstawiciele gotowi są np. podpisać niepotrzebną umowę na telefon tylko dlatego, że akurat w sprzedaży jest drogi smartfon, który im się podoba. Po czasie często okazuje się, że nie wystarczy pieniędzy na regulowanie rachunków. To dla nich przykre zderzenie z rzeczywistością, więc grupa ta często próbuje unikać konsekwencji podjętych decyzji, pogarszając tym samym swoją sytuację.

PORADA KRUKa: Przed udaniem się na zakupy dokładnie zaplanuj, ile możesz wydać pieniędzy. Zrób, w razie czego małą rezerwę, ale nadal musi to być kwota, która nie zaburzy stanu twoich finansów. W przypadku chęci zakupów na raty lub podpisania długoterminowej umowy zrób dokładną symulację na najbliższy rok przy założeniu różnych scenariuszy, jakie mogą się przydarzyć w życiu.

Zagubieni
Przedstawiciele tej grupy to najczęściej osoby o złej sytuacji finansowej, które muszą mocno zaciskać pasa. To również przede wszystkim osoby starsze, które nie potrafią się odnaleźć w świecie finansów. Dlatego też jeśli już zdecydują się na świąteczną pożyczkę lub jakąś wyjątkową promocję, to niestety może się okazać, że z powodu swojej niewiedzy wybiorą najmniej korzystną ofertę, a nawet padną ofiarą manipulacji.

PORADA KRUKa: Zawsze poproś o radę kogoś zaufanego, kto lepiej orientuje się w tematach finansowych niż ty. Jeśli wspólnie przeanalizowana oferta okaże się korzystna, to najlepiej jeśli ta zaufana osoba będzie towarzyszyła Ci w zakupie lub przy zawieraniu umowy. Po co? By przeczytać umowę, pomóc policzyć zobowiązania i w razie czego wytłumaczyć też niezrozumiałe kwestie. To uchroni Cię przed podpisaniem dokumentów, które nie odpowiadają twoim potrzebom.

Bez względu na to, do jakiej grupy zadłużonych należymy, zawsze warto trzymać się podstawowej zasady – realnej oceny naszych możliwości finansowych popartej wyliczeniem naszych wydatków. Jedynie dzięki spokojnej kalkulacji i rozwadze możemy uchronić się przed niepotrzebnymi wydatkami, a w efekcie zadłużeniem. Jeśli pomyślimy o tym zawczasu, nadchodzące święta z pewnością upłyną nam pod znakiem plusa na koncie.

*”Świąteczne wydatki Polaków – zakupy racjonalne czy impulsywne?” – badanie przeprowadzone w listopadzie 2015 roku przez Deloitte.
**”Portret zadłużonych Polaków” – badanie przeprowadzone przez Dom Badawczy Maison na zlecenie Grupy KRUK na przełomie października i listopada 2015 roku.